3-мавзу: счётлар тизими ва иккиёқлама ёзув

Мисол учун “Ёқилғилар счёти”ни олайлик:
Бошланғич қолдиғи 3200000 сўм, ой давомида киримга қабул қилинган ёқилғилар суммаси 1456000 сўм;
Мисолимиздан кўриниб турибдики, киримга қабул қилинган ёқилғилар суммаси пулда ифодаланган, лекин “Ёқилғилар” счётида унинг миқдори, ассортименти, бир бирлик маҳсулот баҳоси кўрсатилмади. Чунки, юқорида синтетик счётларда маблағлар ҳаракати фақат пулда ҳисобга олинишини таъкидлаган эдик.
Хўжалик юритувчи субъектлар фаолиятида маблағларнинг ҳар бир турининг ҳаракати алоҳида ўрганилиши лозим, чунки уларни ҳаракатини тўғри ташкил қилиш биринчидан, тегишли маблағга бўлган талабни аниқлаш бўлса, иккинчидан уларнинг турлари бўйича мулкнинг бут сақланиши устидан назорат қилиш учун етарли маълумот олишдир.
Аналитик ҳисоб ёрдамида мол-мулк ва уларнинг манбалари турлари бўйича ўрганиш учун асос яратилади. Аналитик ҳисоб маҳсулот турлари бўйича алоҳида-алоҳида юритилади ва бунинг учун махсус аналитик карточкалардан фойдаланилади. Аналитик карточканинг тузилишини юқоридаги мисол шартларидан фойдаланиб қуйидагича кўринишдаги жадвални келтирамиз:

№	Операция мазмуни	Кирим		чиқим		қолдиқ
		Миқдори	суммаси	миқдори	суммаси	миқдори	суммаси
	Ой бошига қолдиқ	–	–	–	–	1500	1560000