3-mavzu: rivojlanish falsafasi

Me’yor nima? Me’yor - sifat va miqdor birligidir. Me’yor shunday bir chegaraki, uning ichida miqdor o‘zgaraveradi, sifat esa ma’lum vaqtgacha o‘zgarmaydi. Har bir narsaning o‘z me’yori bor. Masalan: suvning me’yori 100 daraja, oltinniki 1063 daraja, misniki 1083 daraja va h.k. Me’yor buzilsa, sifat o‘zgaradi. Shuning uchun tabiat, jamiyat, shaxsiy hayotda hech narsa me’yoridan oshmasligi kerak, aks holda yemirilish yuz beradi. Gapning ham me’yori bor, ovqat tuzi me’yoridan oshsa, uni isteomol qilish mumkin bo‘lmay qoladi, kulgu me’yori buzilsa, yig‘iga aylanadi, tejash me’yoridan oshsa, xasislik kelib chiqadi. Ulug‘ faylasuf shoir Mirzo Bedilning quyidagi so‘zlarini yodlab olish foydadan xoli emas: «Uzluksiz shodlik ham keltiradi g‘am, Haddan ortiq bazm - misoli motam».

Sifat o‘zgarishi «sakrash» lar orqali yuz beradi. Sakrash deb eski sifat o‘rniga yangi sifatning vujudga kelishiga aytiladi. Sakrash taraqqiyotdagi tub burilishdir; sakrash davrida taraqqiyotda uzilish bo‘ladi, ammo narsaning rivoji davom etadi va tezlashadi. Masalan: 1991 yil 31 avgustda O‘zbekistonda sifat o‘zgarishi (sakrash) yuz berdi, 1-sentabr - Mustaqillik kuni deb e’lon qilindi, milliy rivojlanishning tezlashuvi uchun zamin yaratildi. Hayotning paydo bo‘lishi, dehqonchilikda yangi navlarning yaratilishi, tub ijtimoiy o‘zgarishlar «sakrash» ga misol bo‘ladi. Bilimda texnikaning paydo bo‘lishi, yangi texnologiyalarning ixtiro qilinishi ham shunday.Tezlik bilan bo‘ladigan sakrashlar bilan asta-sekin bo‘ladigan sakrashlarni farq qilish kerak. Ammo har ikkisining mohiyati ham bitta: sifat o‘zgarishiga olib keladi.Sifat o‘zgarishi taraqqiyotdagi uzilish paytini ifodalasa, miqdoriy o‘zgarish uzluksizlikni bildiradi. Taraqqiyot uzluklik va uzluksizlik birligidan iborat.