3-mavzu: Operatsion tizimlar va ularning turlari

3. Android operatsion tizimi va uning arxitekturasi 

 

Android  –  bu  mobil  qurilmalar  uchun  mo`ljallangan  turli  hil  ilovalar  va  xizmatlarni  o`z 

ichiga olgan operatsion tizim.  Android  arxitekturasi  Java asosida qurilgan bo`lib, android tizim 

uchun barcha ilova va dasturlar Java dasturlash tili yordamida yaratiladi. 

---

 

1.2-rasm. Android OT arxitekturasi 

 

Linux kernel – bu Android tizimining yadrosi hisoblanadi va 115 patch dan iborat. Bu asosan 

tizim  funktsionalini  ya’ni,  protsesslar  boshqaruvi,  xotirani  boshqarish,  qurilmalarni  (displey, 

kamera,  klaviatura  va  h.k.  lar)  boshqarish  uchun  xizmat  qiladi.  Bundan  tashqari  tarmoq 

komponentalarini, qurilmalar drayverlarini boshqaradi. 

Libraries – Ilovalarni boshqarish uchun zarur bo`lgan kutubxonalardan iborat. Bunga Web browser 

engine  WebKit,  ma’lumotlarni  saqlash  va  ilovalararo  ma’lumotlarni  almashish  uchun  SQLite 

database kutubxonasi, audio va video ma’lumotlarni boshqarish uchun Media Framework, internet 

xavfsizligi  uchun  SSL  kutubxonasi,  grafikani  boshqarish  uchun  OpenGL,  touchscreen  xizmati 

uchun  Surface  Manager  va  h.k.  lar.  Android  Runtime  –  Dalvik  Virtual  Machine  komponentini 

boshqarish uchun ishlatiladigan kutubxona hisoblanadi. Bunda har bir ilovaning o`z protsessida 

ishlashi  ta’minlanadi.  O`z  navbatida  bu  kutubxonalar  ilovalar  yaratishda  Java  dasturlash  tilini 

ishlatish uchun ham yordam beradi. 

Application  Framework  –  yuqori  sathdagi  Java  sinf  va  paketlar  jamlanmasidir.  Bunda 

tayyor  xizmatlardan  foydalanish  mumkin  (Broadcast  Receivers,  Content  Providers,  Camera 

Control va h.k. lar) 

Applications – bu foydalanuvchi uchun mo`ljallangan ilovalar sathi hisoblanadi (Contacts 

Books, Browser, Games)2. 

Android  ilovalarida  foydalanuvchi  interfeysini  yaratishda  MVC  (Model  View  Controller) 

texnologiyasidan  foydalaniladi.  Bunda  model  ilova  uchun  kerakli  ma’lumotlarni  ma’lumotlar 

bazasi yoki boshqa manbadan olib beradi va kontroller orqali ilova ma’lumotlari foydalanuvchi 

interfeysiga yuboriladi. 

 

1.3-rasm. Android GUI arxitekturasi 

Android operatsion tizimi rivojlanishi va uning boshqa operatsion tizimlardan farqi 

 

3- 

jadval. Android va iOS OT lar farqi

 

---

 

 

Hozirgi kunda Android qurilmalarning jahon bozoridagi turlari 

Smartphones 

Tablets 

E-reader devices 

Netbooks 

MP4 players 

Internet TVs 

1.4. Android tizimi uchun kerakli instrumental vositalar va ularni o`rnatish. Virtual qurilmadan 

foydalanish 

 

Android tizimda ilovalar yaratish uchun kerakli instrumental vositalar quyidagilardir: 

Java JDK5 yoki JDK6 

Android SDK 

Eclipse IDE for Java Developers (optional) 

Android Development Tools (ADT) Eclipse Plugin (optional) 

Android Virtual Device (AVD) 

Android Developers Tools (ADT) (Android SDK va ADT Plugin bilan birgalikda) 

 

Android tizimda ilovalar yaratish uchun kerakli instrumental vositalarni o`rnatish quyidagi 

qadamlar orqali amalga oshiriladi: 

1- 

qadam: 

Java 

development 

kit 

(JDK) 

ni 

o`rnatish 

(http://www.oracle.com/technetwork/java/javase/downloads/index.html) 

2- 

qadam: 

Android 

SDK 

(Software 

Development 

Kit) 

ni 

o`rnatish 

(http://developer.android.com/sdk/index.html) 

3- 

qadam: Eclipse IDE ni o`rnatish (http://www.eclipse.org/downloads/) 

4- 

qadam: Android development tools (ADT) eclipse uchun plugin ni o`rnatish (https://dl-