3 –мавзу. Нархлар тизими ва турлари

Шартнома нархи – бу буюртмачи ва пудратчилар ўртасида муайян қурилиш иншоотини бунёд этиш мақсадида шартнома негизида ўрнатиладиган ва тузилаётган шартномага киритиладиган нарх. Буюртмачилар ва қурилиш ташкилотлари ўртасидаги амалдаги ҳисоб- китоблар эркин (келишилган) нархлар асосида амалга оширилади.

Етказиб бериш ва сотиш шартларига кўра қуйидаги нарх турлари фарқланади:

Етказиб бериш ва сотиш шартларига кўра қуйидаги нарх турлари фарқланади:

• нетто нархи – олди-сотди жойидаги нарх;
• брутто нархи (факутура нархи) олди-сотди шартларини(товар солиқ турлари ва ҳажмини, чегирмалар борлиги ва уларнинг даражасини, “франко” тури ва суғурта шартларини) ҳисобга олиган ҳолда белгиланади.

Сотувчи ёки харидорнинг қайси бири ўзига транспорт харажатларини олишига қараб “франко” турига асосан нархлар дифференциацияси амалга оширилади. “Франко” атамаси товарнинг сотувчидан харидоргача ҳаракатланиш йўлининг қайси манзилига қадар етказиб берувчи транспорт харажатларини қоплашини кўрсатади. Масалан, сотувчининг франко-омбори етказиб бериш бўйича ҳамма харажатларни сотувчи ўз зиммасига олишини, истеъмолчи франко омборида эса барча харажатлар сотувчи томонидан тўланади.

Фактура – сотувчи томонидан харидор номига ёзиладиган ҳисоб бўлиб, товар ва ҳизматларнинг фактик етказиб берилганлигини ва унинг нархини тасдиқлайди.

• Фактура – сотувчи томонидан харидор номига ёзиладиган ҳисоб бўлиб, товар ва ҳизматларнинг фактик етказиб берилганлигини ва унинг нархини тасдиқлайди.
• Етказиб бериш харажатларини ўз ичига олувчи ягона нархлар фарқланади. Нарх белгилашнинг мазкур методи фирма томонидан барча харидорлар учун уларнинг жойлашган ўрнидан қатъий назар барча етказиб беришларнинг ўртача қиймати сифатида ҳисобланувчи транспорт харажатлари бир хил суммасини киритиб ягона нарх белгиланиши тақозо этади.

Маркетингда нархларни товарнинг янгилигига қараб таснифлаш қўлланилади. Кўрсатилган белгига қараб янги товарлар ва бозорда анчадан бери сотилаётган товарлар нархи фарқланади. Янги товарни ишлаб чиқаришда корхона нарх ўрнатишнинг бир қатор услубларини қўллайди.