3-Mavzu: Korxonalarda buxgalteriya hisobini tashkil etish. Pul mablag’larini hisobga olish

Кредит ва карз шартномаси ўртасидаги фарқлар

Кредитлар	Қарзлар
Ким томонидан берилади
Банклар Кредит уюшмалари ўз аъзоларига (ЎзР «Кредит уюшмалари тўғрисида»ги қонун 25 моддаси)	Исталган жисмоний ёки юридик шахслар (банк бўлмаган), лицензия талаб қилинмайди
Шартноманинг шакли ва мазмуни
Кредит шартномаси ёзма шаклда бўлиши шарт. Ёзма шаклга риоя қилмаслик кредит шартномасининг ҳақиқий бўлмаслигига олиб келади (ЎзР ФК 745-модда)	Фуқаролар ўртасида қарз шартномаси, агар бу қарзнинг суммаси энг кам иш ҳақининг ўн бараваридан ортиқ бўлса, оддий ёзма шаклда тузилиши шарт, шартномадаги тарафлардан бири юридик шахс бўлганида эса суммасидан қатъий назар ёзма шаклда тузилиши шарт
Шартнома предмети
Умумий қоидага мувофиқ кредит шартномасининг предмети пул маблағлари ҳисобланади (ЎзР ФК 744-модда)	Пул ёки турга ҳос аломатлари билан белгиланган ашъёлар (ЎзР ФК 732-модда)
Фоиз тўловлари
Қарз олувчига фоизлар тўлаш мажбурияти юкланади (ЎзР ФК 744-модда)	Фоиз тўловлари белгиланмаслиги мумкин (ЎзР ФК 734-модда)
Бухгалтерия ҳисобида акс эттириш
Счетлар: 6810 «Банкнинг қисқа муддатли кредитлари» 7810 «Банкнинг узоқ муддатли кредитлари» 6950 «Узоқ муддатли мажбуриятлар – жорий қисми»	Счетлар: 6820 «Қисқа муддатли қарзлар» 7820 «Узоқ муддатли қарзлар»

Кредит шартномаси бўйича бир тараф - банк ёки бошқа кредит ташкилоти (кредитор) иккинчи тарафга (қарз олувчига) шартномада назарда тутилган миқдорда ва шартлар асосида пул маблағлари (кредит) бериш, қарз олувчи эса олинган пул суммасини қайтариш ва унинг учун фоизлар тўлаш мажбуриятини олади.
Қарз шартномаси бўйича бир тараф (қарз берувчи) иккинчи тарафга (қарз олувчига) пул ёки турга хос аломатлари билан белгиланган бошқа ашёларни мулк қилиб беради, қарз олувчи эса қарз берувчига бир йўла ёки бўлиб-бўлиб, ўшанча суммадаги пулни ёки қарзга олинган ашёларнинг хили, сифати ва миқдорига баравар ашёларни (қарз суммасини) қайтариб бериш мажбуриятини олади.
Қарз шартномаси пул ёки ашёлар топширилган пайтдан бошлаб тузилган ҳисобланади.