3-Мавзу. Компьютер тармоšлари ва унда ишлаш асослари (2 соат)

1-Mavzu: Kompyuter tarmoqlari va ularning turlari. Internet tarmog‘i va uning tashkil etilishi

Компьютер тармоқлари. Тармоқларнинг техник воситалари. Интернет. Интернетда ишлаш асослари. Интернетда ахборот излаш тизимлари ва улардан фойдаланиш.

• Компьютер тармоқларининг пайдо бўлиш сабабларидан бири ресурсларидан ҳамкорликда фойдаланиш, алоҳида компьютер имкониятини кенгайтиришдир. Тармоқ орқали фойдаланувчилар бир вақтнинг ўзида бир хил маълумот ва файл нусхалари, амалий дастурлар билан ишлаши мумкин. Бу ҳолат ахборот ташувчилардаги жойни тежайди. Бундан ташқари, принтер, сканер, модем, лазер дисклар мажмуининг биргаликда ишлатилиши қўшимча маблағни асрайди.
• Тармоқдан фойдаланганда ахборотни сақлаш ишончлилиги ортади, чунки жуда оддий усулда қимматли ахборотларни қайта нусхалаш мумкин ва алоҳида фойдаланувчилар ўртасида ахборот алмашиш енгиллаштирилади. Бугунги кунга келиб, айниқса банк фаолиятида, тармоқ (кўп фойдаланувчи) дастур маҳсулотларидан кенг фойдаланилмоқда. Улар фойдаланувчилар сўровини мужассамлаштиради, бир вақтнинг ўзида ахборотдан фойдаланиш имконини беради.

• Аппарат қурилмалари ва тармоқ дастур таъминоти орқали ўзаро бир-бирлари билан ҳамоҳанг ишлай оладиган компьютерлар мажмуига тармоқ дейилади.
• Тармоқларни турли меъёрларга кўра синфларга ажратиш мумкин. Булар:
• 1) ўтказиш қобилияти, яъни маълумотларни тармоққа узатиш тезлигига мувофиқ:
• - паст 100 Кбит/ с гача;
• - ўрта 0,5-10 Мбит/с гача;
• - юқори 10 Мбит/с дан ортиқ.
• 2) узоқ коммуникация тармоқлари билан ишлаш тезлиги, уларнинг физик ўлчовига мувофиқ:
• - LAN ( Local-Area Network) локал тармоқ (бир офис, бино ичидаги алоқа);
• - CAN (Campus-Area Network) - кампус тармоқ, (бинолар орасидаги компьютер тармоқ);
• - MAN (Metropolitan-Area Network) катта радиусга (бир неча ўн км) ахборот узатувчи кенгайтирилган тармоқ;
• - WAN (Wide-Area Network) кенг масштабли, минтақавий, махсус қурилма ва дастурлар билан таъминланган алоҳида тармоқларни бирлаштирувчи йирик тармоқ;
• - GAN (Global-Агеа Network) глобал (халқаро, қитъалараро) тармоқ;