3-mavzu: Ishlab chiqarish omillari va ishlab chiqarish jarayoni Reja

3-mavzu: Ishlab chiqarish omillari va ishlab chiqarish jarayoni
Reja

1. 
   Korxonaning ishlab chiqarish tizimi va uning asosiy elementlari
   
2. 
   Korxonada ishlab chiqarishni tashkil etish printsiplari, turlari, shakllari va usullari
   
3. 
   Korxonani ishlab chiqarish quvvati va uni hisoblash usuli
   
4. 
   Optimal ishlab chiqarish hajmi va sotish
   
5. 
   Maxsulot sifati
   

3.1. Korxonaning ishlab chiqarish tizimi va uning asosiy elementlari
Korxonalarda mahsulotlarni qayta ishlash usullariga qarab tegishli bo’linmalar, boshqaruv apparatida esa - tegishli funktsiyalar va bo’g’inlar mavjud. Har bir korxona ishlab chiqarish ob’ektlari, sexlar, uchastkalar, xizmat ko’rsatuvchi xo’jaliklar, boshqaruv organlari va korxona xodimlariga xizmat ko’rsatuvchi tashkilotlardan iborat. Aniq tasniflash va ular o’rtasidagi munosabatlarning o’rnatilishi ishlab chiqarishni tashkil etish va korxona tuzilmasini oqilona shakllantirish imkonini beradi. Korxona umumiy va ishlab chiqarish tuzilmasiga ega bo’ladi.
Korxonaning umumiy tuzilishi ishlab chiqarish bo’g’inlari (ishlab chiqarish tuzilmasi) tarkibi, shuningdek korxonani boshqaruv va xizmat ko’rsatish xodimlari, ularning soni, band bo’lgan maydon hajmi jihatidan, ular orasidagi nisbati, xodimlar soni va ishlab chiqarish quvvati bo’yicha tuzilmalar (tashkiliy tuzilmasi) shakllantiriladi (3.1-rasm).
Ishlab chiqarish tuzilmasi umumiy tuzilmaning bir qismi bo’lib, xususan korxona ishlab chiqarish bo’linmalari (ishlab chiqarish, sexlar, xo’jaliklar) tarkibi, ularning o’zaro munosabatlari, hamkorlik tartibi va shakllari, xodimlarni band bo’lgan soni nisbati, asbob-uskunalar qiymati, egallagan maydoni va hududiy joylashuvidir.
Korxonaning tashkiliy tuzilmasi.3.2-rasmda keltirilgan. Ishlab chiqarish tuzilmasining tarkibida bo’lgan tashkiliy tuzilma o’z navbatida unga sezilarli ta’sir ko’rsatadi. Tashkiliy tuzilmani takomillashtirish ishlab chiqarishni takomillashtirishga yordam beradi, uning yangi turdagi mahsulotlarga tez qayta moslashishiga sharoit yaratadi, ishlab chiqarish bo’linmalarini tutib turish xarajatlarini kamaytiradi.
Shu bilan birga, agar korxonaning tashkiliy tuzilishi turli xil operatsion yechimlarni amalga oshirish natijasida juda murakkab bo’lsa, bu ishlab chiqarish tuzilmasini murakkablashtiradi, ya’ni ortiqcha parallel ravishda ishlaydigan sexlar, uchastkalar, omborlar, zavod ichidagi aloqalarning buzilishi va oxir-oqibatda korxonaning bir maromda ishlamasligiga olib keladi.
Korxonaning ishlab chiqarish tuzilmasi doimiy bir xil bo‘lmaydi. U ishlab chiqarilayotgan mahsulot hajmi va turi, texnika, texnologiya va ishlab chiqarishni tashkil qilishni takomillashtirilishi natijasida takomillashib boradi.


3.1-rasm. Korxonaning tashkiliy tuzilmasi.