3-Mavzu. Dorixona gigiyenasining umumiy asoslari. Kimyo-farmatsevtika korxonalarida yoritilganlik Ma’ruzaning maqsadi

 Deraza oynalarining sifati va ularga qarab turish.
Odatdagi deraza oynasida talaygina 
miqdorda temir (asosan Fe
2
O
3
), titan, xrom va boshqa elementlarning rangli birikmalari bo‘ladi. 
Bu birikmalar derazalarning oynasidan xona ichiga tushadigan yorug‘lik miqdorini kamaytirib 
qo‘yish bilangina qolmay, balki, eng muhimi, quyosh nurining to‘lqin uzunligi 300 
mmk 
dan 
kam bo‘ladigan biologik jihatdan eng aktiv qismini ushlab qoladi va derazadan o‘tkazmaydi. 
Deraza bir qavat bo‘lsa, oyna orqali yorug‘lik o‘tkazish koeffitsienta 10—15% ga, qo‘sh qavat 
bo‘lsa, 25% gacha kamayadi. 
Xonalarga ultrabinafsha nurlar tushib turishini ko‘paytirish uchun maxsus uviol oynalar 
ishlatiladi. Bunday oynalarni tayyorlashga ketadigan materiallarga maxsus ishlov beriladi, 
shuning natijasida rangdor G‘e
2
O
3
aralashmalarining miqdori 0,01~0,02% gacha kamayadi 
(odatdagi oynada 0,1 — 1%). 
Ifloslangan oynalar va qish vaqtida xona havosidagi namning kondensatsiyalanishi 
natijasida muz bilan qoplanib qoladigan oynalar binolarning yoritilganlik darajasini ancha 
pasaytiradi. 
Kondensatsiyalanadigan suvning sovuq deraza yuzida muzlab qolishiga yo‘l qo‘ymaslik 
uchun qo‘sh qavat romlar orasiga suv o‘tadigan materiallar (masalan, sulfat kislota yoki 
kuydirilgan ko‘mir) qo‘yiladi (deraza oynalarning orasidagi bo‘shliq shamollatiladi yoki 
isitiladi). 
Bino devorlarining rangi.
Qora ranglar yorug‘likni yutishi, och ranglar esa qaytarishi (aks 
ettirishi) ma’lum. Oq rangga bo‘yalgan devorlar ularga tushadigan nurlarning 80% ga yaqinini 
qaytaradi, sariq rangi 40% ga yaqinini, ko‘k rang 25% ga yaqinini va jigar rang 13 % qaytaradi. 
Yorug‘likni to‘sib qo‘yadigan buyumlar.
Xonadagi buyumlar (derazaga qo‘yilgan 
gullar, deraza pardalari va b.), shuningdek, derazasi oldida turgan narsalar (baland daraxtlar, 
binolar va boshqalar) yorug‘likni to‘sib qo‘yishi mumkin. Chunonchi, derazalarga tutiladigan 
to‘r pardalar 40% gacha va bundan ortiqroq yorug‘likni yutib qola oladi. Yorug‘lik to‘silib 
qolmasligi uchun binoning tashqarisida, derazalar oldida turadigan narsalar kam deganda 
o‘zining bo‘yiga ikki baravar keladigan masofada derazalardan nari bo‘lishi kerak.