3-Mavzu: Bozor iqtisodiyotining davriy rivojlanishi. Ishsizlik. Reja

YUZ= -2,5[ u -u

] 
Bu yerda: 
u

– ishsizlikning tabiiy darajasi; 
u
– ishsizlikning haqiqiy darajasi. 
YaMM uzilishini ifodalaydigan formula bilan Ouken qonunini formulasini 
umumlashtirib quyidagi formulani olamiz: 
 
Yh – Yp 
------------- 100 = - β [ u -u

] 
Yp 
Ouken qonuni izohlagan miqdoriy bog’liqlikning teskari jihatiga e’tibor qaratamiz. 
Iqtisodiy tadqiqotlar shuni ko’rsatadiki YaIMning 2-3 foizga o’sishi davriy ishsizlik
darajasini 1 foizga qisqarishini keltirib chiqarmas ekan. Ya’ni dastlabki 1 foizlik 
iqtisodiy o’sish fan-texnika taraqqiyoti natijasida resurslardan foydalanish 
samaradorligi hisobiga erishilishi mumkin, shuningdek bu paytda aholi sonining 
ko’payishi ham ishsizlik soninining pasaymasligiga sabab bo’ladi. Dastlabki 2-3 

---

foizdan yuqori bo’lgan har 2-3 foiz iqtisodiy o’sish esa davriy ishsizlikni 1 foizga 
qisqarishini keltirib chiqaradi. Demak 1 foizlik davriy ishsizlikni tugatish uchun
yillik 4-6 foizlik iqtisodiy o’sish ta’minlanishi kerak.
 
 
Nazarot va muhokama uchun savollar 
1. Iqtisodiy tebranishlarning sabablarini qanday izohlaysiz?
2. Ishsizlikning qanday turlari mavjud? Ishsizlik darajasi qanday aniqlanadi? 
3. Ishsizlikning tabiiy darajasi, ish bilan to’liq bandlilik tushunchalariga tavsif 
bering. 
4. Potentsial YaIM ko’rsatkichini izohlab bering. 
5. Makrodarajada ishsizlikning iqtisodiy oqibatlarini qanday o’lchash mumkin ? 
6. Jahon moliyaviy-iqtisodiy inqirozining kelib chiqishiga qaysi holatlar sabab 
bo’ldi? 
7. Moliyaviy inqirozning ishsizlik darajasiga ta’siri qay tariqa ro’y beradi?