3-maruza. Identifikatorlar, literallar, o‘zgaruvchilar va berilganlar turlari. Reja

Kodlashtirish – bu mos simvollarni mashina kodiga aylantirish jarayonidir. Dastlabki kodlashtirish jadvali 128 ta simvolni qabul qilgan. Biroq bu dunyodagi hamma belgilarni kompyuter xotirasiga sig’dirish uchun yetarli emas edi. Shuning uchun keyinchalik 256 ta simvolni kodlashtirish jadvali ishlab chiqildi. Shunga e’tibor beringki, 128-bu yarim bayt, 256 esa- butun bayt. Bu kodlashtirish jadvali ASCII deb ataladi. Bunda har bir belgi bir bayt joyni egallaydi. Kod raqami 00000000 dan 11111111 gacha o’zgaradi.
C# tilida ikki xil matnli tiplar bilan ishlash mumkin: alohida simvollar va simvollar qatori. Alohida simvollar char tipi bilan, simvollar qatori esa string tipi bilan ifodalanadi.

char tipi

char tipli o’zgaruvchi xotiraga faqat bitta simvolni joylashtiradi (aniqrog’i, u Unicode jadvali bo’yicha bitta belgini xotiraga joylashtiradi). char tipli o’zgaruvchi e’loni quyidagicha bo’ladi:

char c='a';

Bunda c o’zgaruvchisiga apostrof ichida yozilgan a belgisi ta’minlangan. Demak, initsializatsiya shu ko’rinishda amalga oshiriladi.
Literallar deb matnli konstantani qabul qiluvchini tushunamiz. Yuqoridagi c – matnli konstanta (literal).
Bir qancha belgilarni o’zida jamlagan Unicode jadvalini internetdan topish muammo emas. Quyida Unicode jadvalining fragmentini keltirimiz (2.2-rasm).

2.2- rasm. Unicode jadvali fragmenti
Biror simvolning o’n oltilik sanoq sistemasidagi ko’rinishini ham keltirish mumkin. Masalan,

char MyChar='\x0058';

Bunda \x belgisi o’n oltilik sanoq sistemasida kiritilayotganini bildirsa, 0058 – belgi kodi hisoblanadi.

Xuddi shu amalni o’nlik sanoq sistemasi yordamida ham amalga oshirish mumkin. Bunig uchun tipga keltirish amalidan foydalanamiz. Quyidagi fragmentni yozaylik:

int a = 88;

char MyChar=(char)a;
Console.WriteLine(MyChar);


a o’zgaruvchisi int tipiga tegishli. (char)a amali a ni char tipiga o’tkazadi. 88 o’nlik sanoq sistemasidagi sanoq. Demak MyChar Unicode jadvalidagi kodi o’nlik sanoq sitemasidagi 88 ga teng bo’lgan belgini qabul qiladi.
Ayrim belgi o’zgarmaslar ‘\’ belgisidan boshlanadi, bu belgi birinchidan grafik ko’rinishga ega bo’lmagan, o’zgarmaslarni belgilaydi, ikkinchidan maxsus vazifalar yuklangan belgilar – apostrof belgisi (‘), so’roq belgisini (‘?’), teskari yon chiziq belgisini (‘\’) va qo’shtirnoq belgisini chop etish uchun ishlatiladi. Undan tashqari, bu belgi orqali belgining ko’rinishini emas, balki oshkor ravishda uning ASCII kodini sakkizlik yoki o’n oltilik shaklda yozish mumkin. Bunday belgidan boshlangan belgilar eskeyp ketma-ketliklar deyiladi (2-jadval).


2.2-jadval. Eskeyp ketma-ketliklar jadvali