3-маъруза Бино ва конструкцияларни ташхислаш турлари

Техникавий ташхиснинг моҳияти ва вазифалари. Техникавий ташхис конструкция тизимларини, шу жумладан бино, иншоотлар ва уларнинг элементларини ўрганувчи, ишдан чиқиш ва шикастларнинг пайдо бўлиш сабабларини аниқловчи, уларни излаш ва баҳолаш усулларини ишлаб чиқувчи ва ниҳоят эксплуатация қилинаётган объектнинг ҳолати ҳақида тўлиқ ахборот берувчи илмий фандир. Илм сифатида ташхислашнинг бош вазифаси объектларнинг техник ҳолати ҳақида ахборот олишнинг усул ва воситаларини ишлаб чиқишдан иборат. Техникавий ташхиснинг провард мақсади бино ва иншоотларнинг, шу жумладан уларнинг айрим элемент ва конструкцияларининг техник ҳолати эксплуатацияга яроқлилиги, қаерда ва қандай меъёрдан оғишлар мавжудлиги ҳақида ахборотларни ўзида акс эттириб, асосланган хулоса тайёрлаш ҳисобланади.
Бино ва иншоотлар эксплуатация қилинишида ташхис марказий ўринни эгаллайди. У биноларни парвариш этиш бўйича самарали тадбирларни холис баҳолаш, ремонт ва реконструкция қилиш заруриятини ва ҳажмини аниқлаш имконини беради. Унинг аҳамияти қурилиш жамғармасининг муттасил ўсиб бориши ва тўлдирилиши муносабати билан ошиб бораверади.
Бино ва иншоотлар шикастларининг кўрмона (визуал) ва кўрмона – сабабли ташхислаш усуллари мавжуд. Бу усуллардан қайси бирини қўллаш мақсадга мувофиқлигини муайян шароит, талаб ва эҳтиёжлар каби бошқа омиллар асосида малакали мутахассис томонидан аниқланади. Техникавий ташхислашни амалга оширишда уларнинг эксплуатациявий сифатини белгилаб берувчи меъёрий ёки лойиҳа хужжатларига асосланиш, ҳамда тегишли асбоб-ускуналарни билиш ва улар билан ишлай олиш малакасига эга бўлиш лозим.
Ҳар бир кўриладиган объект эксплуатацион сифатнинг асосий ва иккинчи даражали параметрларига эга. Бино ва иншоотларнинг эксплуатацияга яроқлилигига жиддий таъсир кўрсатувчи параметрларнинг умумийроқларидан бир нечтасини ажратиш мумкин:

• 
  бинолар ва уларнинг конструкцияларини мустаҳкамлиги ва устуворлиги;
  
• 
  иссиқдан ҳимоя ҳоссалари;
  
• 
  герметиклик;
  
• 
  товуш изоляцияси;
  
• 
  ҳаво муҳитининг ҳолати;
  
• 
  ёритилганлик;
  
• 
  конструкция материалининг намлиги.
  

Бундай параметрларнинг рўйхати ва уларнинг ҳар бир турдаги бинолар учун меъёрий ёки ҳисобий қиймати, вазифасига, конструкция материалига ва бошқа хусусий омилларга кўра лойиҳада берилиши керак. Бу параметрларнинг умумий рўйхати ва уларни назорат қилиш воситаси (16,17) да келтирилган.
Мавсумий кўрикларда ремонт ишларининг тавсифи, жойи ва ҳажми аниқланади. Бажарилган ишларни қабул қилишда асбоблар билан бузулмас усулларни қўллаб текшириш муҳим аҳамият касб этади.