3 ma’ruza 3-mavzu. Termodinamikaning ikkinchi qonuni reja

ikkinchi 
usul
qo’llaniladi. Bu usulga binoan, shunday bir mezon, 
termodinamik funksiyalar 
mavjudki,
ularning qiymatini o’zgarishiga qarab yuqoridagi savollarga javob topish 
mumkin. Bu funksiyalardan biri – 
entropiya
deb ataladi. Bu funksiyaning 
mohiyatini tushinish uchun termodinamikaning II qonuni va tushunchalari bilan 
tanishib chiqamiz. 

---

Termodinamikaning II qonuni 
Bu qonunning postulat ko’rinishda bir necha ta’riflari bo’lib, ular bir-biriga 
bog’liq va biridan ikkinchisini keltirib chiqarish mumkin. 
Rudolf Klauzius
(
Gottlib)
postulatiga muvofiq, issiqlik issiq jismdan sovuq 
jismga o’z-o’zicha o’tadi.
 
“Issiqlik sovuq jismdan issiq jismga o’z-o’zicha 
o’tmaydi”.
Kelinglar, 
issiqlikni ishga aylantirish jarayonini ko’ramiz.
Issiqlik issiqlik 
manbaining o’zida ishga aylanaolmaydi. Buning uchun issiqlikni issiqlik manbaidan 
olib uni ishga aylantiraoladigan biror ishchi jismga berish kerak. Misol uchun 
issiqlik gazga berilsa, u kengayib ish bajarishi mumkin. YAna, ish xosil qilishi 
uchun gazni uzluksiz kengaytirish kerak, lekin bu mumkin emas. Binobarin, gaz 
yana kengayib ish bajarishi uchun siqilishi kerak, 
ya’ni ishchi jism davriy ravishda 
kengayib-siqilishi kerak. 
Agar gaz biror haroratda kengaytirilsa va natijada ish 
bajarsa, u yana ish bajarish uchun shu haroratda siqilishi, kengaytirilganda bajargan 
ishga teng ish sarflanishi kerak. Natijada xech qanday foydali ish bajarilmaydi. 
Ish 
bajarilishi uchun siqilishda sarflangan ish, gaz kengayib bajargan ishidan kam 
bo’lishi kerak.
Buning uchun siqilish jarayonini kengayishdagiga nisbatan pastroq 
haroratda olib borish kerak. Demak, ishchi jism sovutilishi kerak, ya’ni issiqlik 
manbaining issiqligini ishga aylantirish uchun yana