3. Lizing operatsiyalari va uning asosiy elementlari Lizing shartnomasi va turlari

6. Lizing shartnomalarining risklari va ularni boshqarishning ahamiyati
Lizing operatsiyalari boshqa bank operatsiyalari kabi riskli operatsiya hisoblanadi. Lizing risklari turlari bo‘yicha ularni qu yidagi holatda sinfl ashtirish mumkin.
Marketing riski – jami jihozlarga ijarachi topa olmaslik riski. U, asosan, operativ lizingga xos. Sug‘urtalash usuli bu lizing to‘lovida riskli mukofotni olish hisoblanadi. Shartnoma uchun ommabop jihozlar va boshqa texnika turini ishlatish; lizing shartnomasining muddati tugagandan so‘ng obyektning bozor konyunkturasini hisobga olgan holda sotish.
Baho riski – foydaning potensial yo‘qotilish riski bo‘lib, u lizing shartnomasi muddatida lizing obyektining bahosi o‘zgarishi bilan bog‘liq. Bu riskning minimal darajasi har bir lizing to‘lovini amalga oshirishda (o‘zgarmaydigan) belgilangan summada o‘rnatish. Lizing to‘lovlarining summasi shartnoma tuzilayotgan paytda bitim obyektining qiymatini bozor qiymatidan kelib chiqqan holda belgilanadi.
Nobalans likvidlik riski. Bunda moliyaviy yo‘qotishlar vu judga kelishi mumkin. Bu moliyaviy yo‘qotishlar lizingga beruvchin ing balans passivi bo‘yicha majburiyatlarini qoplay olmasligi natijasida kelib chiqadi. Bu risk ijarasi ssuda kapi tali bozori da jalb etilgan resurslar hisobiga to‘lov muddati yetib kelmagan aktiv operatsiyalarni qayta moliyalashga qobiliyati yetmaganda vujudga keladi.
To‘lay olmaslik riski. Ijaraga oluvchi tomonidan lizing to‘lovlarini to‘lay olmaslik. Bu riskni kamaytirish uchun ijaraga oluvc hining moliyaviy holatini yaxshilab o‘rganish, uchinchi shaxs dan kafolat olish, to‘lay olmaslik tavakkalchiligini sug‘urtalash lozim.
Valuta riski. Bu valuta kursi orqali pul mablag‘larining yo‘qotilishi.
Siyosiy va huquqiy risklar. Bu risklar o‘zaro bog‘liq bo‘lib, bular xalqaro lizing operatsiyalarida yaqqol ko‘rinadi.
Siyosiy risk. Bu moliyaviy yo‘qotish xavfi bo‘lgan mamla kat siyosiy holatining o‘zgarishi, ish tashlash, davlat iqtisodiy siyosatining o‘zgarishi bilan bog‘liq.