|
3-laboratoriya ishi
TVD-1 defektoskopi yordamida lokomotiv detallarini texnik holatini baholash
Ishdan maqsad:
Talabalarni TVD-1 uyurma tokli defektoskop bilan tanishtirish
va ishlash ko‘nikmalarini hosil qilish.
Defektoskopning ishlash tartibi
TVD-1 defektoskopi elektromagnit induksiya hodisasiga asoslanib ishlaydi. Sezgir
element rolini induktiv datchik g‘altagi o‘taydi. Defektoskopiya metodining amaliy
ifodasi – datchik g‘altagini ma’lum chastotadagi tokda qanday induksion
xarakteristikalarni namoyon etishiga asoslanadi. Uyurma tokining intensivligi g‘altak
ishlangan materialning tabiatiga bog‘liq bo‘ladi.
Uyurma toklarning o‘zgaruvchan magnit maydoni vaqtning har bir onida uni
susaytirib, metallga kirib ketishiga to‘sqinlik qiladi. G‘altakdagi magnit maydonining
susaysihi tok qiymatining pasayishiga olib keladi va uyurma toklarning o‘zgarishlarni
ifodalaydi. Defektoskopning prinsipial sxemasi 1- rasmda ko‘rsatilgan.
ToshTYMI teplovozlarning ishonchliligini sinash laboratoriyasida o‘tkazilgan
tadqiqot ishlarining natijalariga ko‘ra, TVD-1 ko‘rsatadigan yoriqlarning haqiqatga
yaqinlik koeffitsienti 0,8 ga teng.
TVD-1 defektoskopidan foydalanish uslubiyoti
Defektoskopning umumiy ko‘rinishi 2-rasmda tasvirlangan. Defektoskopni ishchi
holatga keltirish uchun manbaga ulash kerak. Buning uchun:
-
batareya kontakt vistuplarini parafindan toza quruq latta bilan artib olinadi.
1.1.
Vintlar ajratib olinadi. Defektoskop blokining orqa qopqog‘i yechib olinadi,
batareya o‘rnatilib qopqoq yopiladi.
1.2.
Manbadagi kuchlanishning talab darajasida ekanligi tekshiriladi. Buning uchun:
- datchik razyomida “karandash” razyomini ulash kerak (2-rasm)
TLF razyomiga golovnoy telefonlarni ulash
- oldingi panel tumblerini «VKL» holatiga o‘tkazish kerak.
- “sbros” tugmasini bosgan holda, mikroampermetr shkalasidagi 100 mA ko‘rsatma 10
V ga mos ekanligini ko‘rsatish kerak.
1-rasm. TVD-1 defektoskopining prinsipial elektr zanjir sxemasi
Batareyaning 8A dan kam tok bilan to‘yinishi ta’qiqlangan. Knopka har doim
oldingi vaziyatiga qaytarilishi kerak.
Defektoskopni ferromagnetik materiallarga moslash va sozlash kerak. Buning
uchun “M” knopkasini “Rabota” kalitidan yoqish kerak. Defektoskopni qayta
ishlashdan oldin uning to‘liq ko‘rigini amalga oshirish talab etiladi.
2-rasm. TVD-1 defektoskopining tashqi ko‘rinishi
1 – mikroampermetr; 2 – signal yoritgichi; 3 – yoqish tumbleri; 4 – asosiy
telefonni yoqish tumbleri; 5 – datchikni yoqish tumbleri; 6 – qayta ishga tushirish
knopkasi “ISh”; 7 – qayta ishga tushirish knopkasi “TEKShIRISh; 8 – dastak
“QO”ZG”ALISh”; 9 – dastak “SOZLASh”.
TVD-1 defektoskopining 10D100 dizeli porshenlarining diagnostikasida
qo‘llanilishi
. Shpilkasiz variantdagi D100 dizellarining ekspluatatsiyasi ulardagi
porshenlarning boshqa markali porshenlarga qaraganda ishonarliroq ekanligini vaqt
davomida
isbotladi.
Tirqishlari konstruksiyalari
shpilkasiz deyarli ishlab
chiqarilmaydi. Ammo shpilkasiz porshenlarni olishda 1 va 2-ariqchalarda yoriqlarning
paydo bo‘lishi natijasida golovkalarning uzilish holatlari tez-tez kuzatiladigan bo‘lib
qoldi. Shpilkasiz porshenlarda golovka uzilishi silindr vtulkasining sinishi va vkladish,
shatun, porshen vstavkasining yoki umuman, dizel blokining buzilishiga olib keladi.
Tadqiqotlarning ko‘rsatishicha, yoriqlar porshen radial halqalarda tez-tez paydo
bo‘ladi. Bunday yoriqlarni boshlang‘ich stadiyada aniqlash murakkab hisoblanadi.
Tirqishga ega bo‘lmagan yoriqlarning xarakteri 3-rasmda ko‘rsatilgan.
3-rasm. Porshen radial halqalarida tirqishga ega bo‘lmagan yoriqlarning xarakteri
Porshenlar defektoskopiyasi
Yuvish
mashinasidagi
ishlovdan
so‘ng,
D100
dizel
porshenlari
defektoskopiyalanadi.
Porshenlar defektoskopiyasi quyidagi tartibda olib boriladi:
1.2.1.
Datchik radial halqa uchastkasidan porshen stakaniga sekin ko‘chib
boradi.
1.2.2.
Baland tovushli signalning mavjudliligi yoriqning borligidan dalolat
beradi va porshen ta’mirlanishini talab etadi.
1.2.3.
Yoqrilar bo‘lmaganda defektoskopga tekis tovush signali kelib turadi.
Indikator lampochkasi esa yonmaydi.
1.2.4.
Defektoskop nosoz bo‘lganda undagi xatoliklar ishlab chiqaruvchi zavod
yo‘riqnomasidan kelib chiqib aniqlanadi.
1.2.5.
Ish tugagach, defektoskop o‘chirilishi shart.
2.
Defekt 1, 2 va 3 namunalarda aniqlanishi.
2.1.
Namuna porshenlarning dnishelarida markerli belgilar o‘rnatiladi. Halqalar
numeratsiyasi moy kanaliga nisbatan soat strelkasi bo‘ylab qo‘yiladi.
2.2.
Porshenlar defektoskopiyasi bajarilib, nosozliklar qayd qilinadi.
Hisobot tarkibi
1. O‘lchov natijalari lokomotiv vibrogrammasi bilan birgalikda hisobotga tikib
qo‘yiladi.
2. Hisobot natijalari lokomotivning oldingi sinovlari bilan solishtiriladi.
Nazorat savollari
1. Tok gidobli TVD-1 defektoskopi orqali lokomotiv detallari qanday diagnostika
qilinadi?
2. Hisobot natijalari lokomotivning oldingi sinovlari bilan solishtirish.
Do'stlaringiz bilan baham: | 
