3-laboratoriya ishi sof tug‘ma elementlar laboratoriya ishining maqsadi

Grafit — S.
Nomi yunoncha grapho — yozaman so‘zidan kelib chiqqan. 
Uchrash shakli
— ko‘p hollarda zich tangachasimon, plastinkali yoki 
tuproqsimon massani tashkil etuvchi mayda oltiburchakli kristallchalar sifatida 
uchraydi. Toshko‘mirning metamorfizmida vujudga keluvchi uglerodning 
amorf shakli — shungit uchraydi. 
Optik xossalari
. 
Rangi
— temirsimon qora, po‘latsimon qoramtir kulrang 
(3.5-rasm). 
Chizig‘ining rangi
— qora yoki to‘q kulrang, yog‘li, yaltiroq; 
mineral qo‘lga yopishadi, qog‘ozga yozadi. 
Yaltiroqligi
— metalsimon. 
Shaffofligi
— shaffofmas. 
Mexanik xossalari
. 
Sinishi
— 
ulanishi 
bo‘yicha 
tekis 
yoki 
ulanishiga 
perpendikulyar 
yo‘nalishda zinasimon. 
Ulanishi
— 
bir yo‘nalishda juda mukammal; 
grafitning 
yaxshi 
moylovchi 
xususiyatini 
belgilaydi 
(grafitli 
moy). 
Qattiqligi 
— 1. 
Zichligi
— 2,2 
g/sm
3
. 
Bosh diagnostik belgilari
— 
rangi, 
chizig‘ining 
rangi, 
yumshoqligi. 
Kelib chiqishi
— endogen, metamorfik va kontaktli-metamorfik. Grafit 
mintaqaviy metamorfizm jarayonlari tufayli hosil bo‘lishi va marmarlarda, 
gneyslarda, kristalli slanetslarda, ko‘mirning va organik maddalarga ega 
jinslarning magmatik jinslar bilan kontaktida kechadigan metamorfizmida 
uchrashi mumkin. O‘zbekistonda eng yirik koni Ovminzatovdagi Tasqozg‘on 
hisoblanadi. 
Qo‘llanilishi
— metallurgiya sanoatida metal quyush tigillari, 
elektrotexnika sanoatida elektrodlar ishlab chiqarish uchun foydalaniladi; 
3.5-rasm. Grafit kristallarining 
ko‘rinishi.
 

---

atom sanoatida neytronlarni sekinlashtiruvchi va qaytaruvchi sifatida, 
yog‘lovchi materiallar, qalamlar va bo‘yoq ishlab chiqarishda, rezina sanoatida 
qo‘llaniladi. 
Olmos — S
. Nomi yunoncha adamas — aniqlab bo‘lmas so‘zidan kelib 
chiqqan. Ilgari po‘lat shunday nomlangan. Rangli va shaffofmas olmoslar Si, 
Mg, Ca, Fe, Al, Ti oksidlari hamda boshqa minerallarning qo‘shimchalariga 
ega bo‘lishi mumkin. 
Uchrash shakli
– kristallari oktaedrik, dodekaedrik shakllarda (3.6-rasm), 
odatda tomonlarida chiziqli bo‘ladi, qo‘shaloqlari kuzatiladi. 
Optik xossalari
. 
Rangi
— rangsiz, oq, kulrang, sariq, ko‘k, qora. 
Chizig‘ining rangi
—mineralning yuqori qattiqligi tufayli bilib bo‘lmaydi. 
Yaltiroqligi
— olmosli. 
Shaffofligi
— shaffof, ba’zan tiniq emas.