3 I bob. Ta'lim sifatini boshqarish Davlat tizimi

2.2 Uzluksiz ta'lim tizimida Davlat standarti.
Uzluksiz kasbiy ta'limning zamonaviy tizimini rivojlantirish uchun quyidagilar zarur:

• 
  Kasbiy ta'lim va o'qitish sohasida ta'lim xizmatlarini taqdim etuvchi tashkilotlar sonining kengayishini ta'minlash;
  
• 
  Ta'lim dasturlarini sertifikatlash va akkreditatsiya qilish uchun ijtimoiy va professional mexanizmlarni tarqatish uchun tashkilotlar;
  
• 
  Ta'limni boshqarish bo'yicha davlat institutlarining rolini oshirish;
  

• 
  Fuqaro tomonidan qabul qilingan va amalga oshirilgan ta'lim dasturlarini baholash uchun umummilliy tizim shaklida;
  
• 
  Talabalarning ta'lim harakatchanligini ta'minlash uchun yaratish;
  
• 
  Ta'limning investitsion jozibadorligini oshirish;
  

Aholi jon boshiga moliyalashtirish va o'quv xizmatlari uchun samarali bozorni shakllantirish tamoyillariga o'tish. Normuna va aholi jon boshiga moliyalashtirishni amalga oshirishda ikki vazifani bir vaqtning o'zida hal qilish kerak:
Avval - Ta'lim muassasalari tarmog'ini optimallashtirish, byudjet xarajatlari samaradorligini oshirishdan darslarni optimallashtirish. Kam sonli talabalar bilan juda katta institutlar tarmog'ini moliyalashtirishga ruxsat berish uchun ko'p pul yo'q. Ta'limchi ishchilari, o'quv dasturlari uchun ish haqini oshirish uchun mablag 'kerak, chunki bu o'rganish sifatiga bog'liq.
Ikkinchi - Ijtimoiy-iqtisodiy sabablarga ko'ra, kichik maktablar tarmog'i (hisob-kitob "o'lishi uchun" va ehtimol u o'sish nuqtalari bo'lganligi sababli o'quv jarayonini moliyalashtirishni yomonlashtirmang. Bundan tashqari, hozirgi kunda demografik vaziyatni (qishloqda shu jumladan) yaxshilash bo'yicha ko'plab chora-tadbirlar mavjud.
Rossiya Federatsiyasining davlat, jamiyat va biznesning strategik sherikligi asosida davlat, jamiyat va biznesning strategik sherikligi asosida ta'limni samarali kiritish, fuqarolarning farovonligini oshirish jarayonlarida ta'limni samarali kiritish uchun qulay yo'nalishlarning bajarilishi, Ijtimoiy barqarorlikni saqlash, fuqarolik jamiyati institutlarining rivojlanishi va barqaror ijtimoiy-iqtisodiy rivojlanishni ta'minlash. 2005 yilda qabul qilingan 2006-2010 yillarga mo'ljallangan Federal Ta'limni rivojlantirish dasturi.Rossiya Federatsiyasining ta'lim tizimini rivojlantirish, ta'limning mazmuni va texnologiyalarini takomillashtirish, ta'lim xizmatlari sifatini oshirish, samaradorlikni oshirish uchun tizimni rivojlantirish uchun Federal ishchi kuchlarini rivojlantirish dasturini amalga oshirish uchun qabul qilindi Qabul qilingan amaldagi qonunchilikka muvofiq boshqaruv sohasidagi iqtisodiy mexanizmlarni boshqarish va iqtisodiy mexanizmlarni takomillashtirish. U o'rta muddatli istiqbolda ta'lim sohasidagi davlat siyosatini belgilash maqsadida va uning asosiy maqsadini "Barkamol, ijtimoiy faol, ijodiy, ijodiy, ijodiy, ijodiy shaxsni shakllantirish uchun" ta'lim tizimini rivojlantirish Rossiya Federatsiyasi tomonidan e'lon qilingan Rossiya Federatsiyasi asosida kompaniyaning iqtisodiy va ijtimoiy taraqqiyot omili.
Dasturning asosiy vazifalari va vazifalari mintaqaning ijtimoiy-iqtisodiy, milliy-madaniy, demografik, atrof-muhit va boshqa parametrlarini hisobga olgan holda, mintaqaning, mintaqa, qirralarni hisobga olgan holda belgilanadi, va boshqaruv bilan bog'liq muammolarni hal qilishga qaratilgan mintaqaviy dasturlarda ko'rsatilgan. Rossiya Federatsiyasining ta'sis subyektlari. Rossiya jamiyatini modernizatsiya qilish doirasida dastur fan va amaliyotning zamonaviy yutuqlari asosida ta'lim tizimini rivojlantirishga qaratilgan. Milliy universitetlar va yaratish ", Dunè" zamonaviy pedagogik texnologiyalarni joriy etish "," Yordam va ichki ta'lim eng yaxshi namunalarini rivojlantirish "2005 yilda Rossiya Federatsiyasi Prezidenti tashabbusi bilan · ustuvor milliy loyiha" Ta'lim ", maydonlarni o'z ichiga oladi Sinf biznes maktablari "Maktablarda o'quv ishlari darajasini oshirish" va "Armiyada o'qitish tizimini rivojlantirish".
Milliy loyiha bir nechta qo'shimcha yondoshishni ta'minlaydi. Birinchidan, "o'sish nuqtalarini" aniqlash va qo'llab-quvvatlash. Davlat innovatsion dasturlar va loyihalarni joriy etadigan institutlar va loyihalarni rag'batlantiradi, eng yaxshi o'qituvchilarni qo'llab-quvvatlaydi, iqtidorli yoshlarning iqtidorli mukofotlar uchun to'lovlarni rag'batlantiradi - bu rahbarlarga pul tikadi va ularning tajribasi tarqalishini rag'batlantiradi. Davlat qila oladigan va ishlamoqchi bo'lganlarni qo'llab-quvvatlaydi - bu maktab o'quvchilari va universitet talabalari va o'qituvchilarning talablariga tegishli. Qo'llab-quvvatlovchilar eng samarali va talab qilinadigan o'quv amaliyotini - yuqori sifatli ta'lim namunalarini olib, taraqqiyot va kasbiy muvaffaqiyatlar bilan ta'minlaydi.
Ikkinchidan, Loyihaning bir qator yo'nalishlari ta'lim olish uchun shart-sharoitlarni muvofiqlashtirishni ta'minlashga qaratilgan.
Davlat zamonaviy sifatli ta'limga va universal mavjudligiga erishishdan manfaatdor. Biroq, ta'lim sohasidagi davlat siyosati faqat bu holatda ta'lim byudjet mablag'laridan samarali foydalanish, jismoniy shaxslar, oila, jamiyat, davlatlarning ehtiyojlariga javob berishi kerak, byudjet mablag'laridan samarali foydalanishi, jahon bozorlarida raqobatdosh bo'ladi Ta'lim bo'yicha xizmatlar.21-asrning boshlarida Rossiya ta'lim sohasidagi ta'lim sohasidagi nazariy asoslanishi shartli ravishda ta'lim tizimining ishlashi va rivojlanish nazariyasi deb atash mumkin. U kamida bitta shaxsiy nazariyalardan iborat: pedagogika nazariyasi; ta'lim nazariyasi; Ta'lim sotsiologiyasi; Ta'lim falsafasi; Ta'lim to'g'risidagi qonun; Ta'lim iqtisodiyoti; Ta'lim tarixi; Ta'lim psixologiyasi; Ta'limni boshqarish.
Mamlakatimizda ta'limni rivojlantirishga qaratilgan kelishilgan harakatlarni amalga oshirish maqsadida Rossiya Federatsiyasi hukumati 2000 yil 4 oktyabr 451-sonli 751-sonli Rossiya Federatsiyasida ta'lim doktrinasini tasdiqladi. Ushbu ta'limot Xususiy nazariyalar bo'yicha huquqiy hujjat sifatida qonuniy hujjat sifatida, quyidagi sabablarga ko'ra ta'lim sohasidagi davlat siyosatida belgilangan joyni egallab kelmadi: Davlat ta'limoti ifodasi bo'lishi kerak edi Ta'lim tizimining umumiy nazariyasi va rivojlanishning umumiy nazariyasi. Ushbu natijaga ta'lim tizimini tushuntirmagan barcha xususiy nazariyalar umumlashtirilmaganligi sababli erishilmadi; Ta'limot federal qonun shakliga biriktirilmagan; Ta'lim to'g'risidagi qonun nazariyasi hali etarli darajada rivojlanishiga ega emas.
Uzluksiz taʼlim - oʻzaro mantiqiy izchillik asosida bogʻlangan hamda soddadan murakkabga qarab rivojlanib boruvchi va birbirini taqozo etuvchi bosqichlardan iborat yaxlit taʼlim tizimi.Oʻzbekiston Respublikasida kadrlar tayyorlash tizimining asosi, taʼlim sohasida davlat siyosatining asosiy tamoyillaridan biri. 1997-yil 29 avgustda qabul qilingan "Taʼlim toʻgʻrisida"gi Oʻzbekiston Respublikasi qonuni va Kadrlar tayyorlash milliy dasturida alohida tamoyil sifatida qayd etilgan. Uzluksiz taʼlim milliy modelning asosiy tarkibiy kismlaridan biri (qarang Taʼlimning milliy modeli), Oʻzbekiston Respublikasining ijtimoiy-iqtisodiy taraqqiyotini taʼminlovchi, shaxe, jamiyat va davlatning iqtisodiy, ijtimoiy, ilmiytexnikaviy va madaniy ehtiyojlarini qondiruvchi ustuvor sohadir. Uzluksiz taʼlim ijodkor, ijtimoiy faol, maʼnaviy boy shaxe shakllanishi va yuqori malakali raqobatbardosh kadrlar tayyorlash uchun zarur shartsharoitlar yaratadi. Uzluksiz taʼlim tizimining faoliyat olib borishi davlat taʼlim standartlari asosida, turli darajalardagi taʼlim dasturlarining izchilligi asosida taʼminlanadi va maktabgacha taʼlim, umumiy oʻrta taʼlim, oʻrta maxsus, kasbhunar taʼlimi, oliy taʼlim, oliy oʻquv yurtidan keyingi taʼlim, kadrlar malakasini oshirish va ularni qayta tayyorlash, maktabdan tashqari taʼlimni oʻz ichiga oladi.
Uzluksiz taʼlimning faoliyat koʻrsatish tamoyillari kuyidagilardan iborat: taʼlimning ustuvorligi — uning rivojlanishining 1darajali ahamiyatga ega ekanligi, bilim, taʼlim va yuksak intellektning nufuzi; taʼlimning demokratlashuvi — taʼlim va tarbiya uslublarini tanlashda oʻquv yurtlari mustaqilligining kengayishi, taʼlimni boshqarishning davlatjamiyat tizimiga oʻtilishi; taʼlimning insonparvarlashuvi — inson krbiliyatlarining ochilishi va uning taʼlimga boʻlgan turlituman ehtiyojlarining qondirilishi, milliy va umumbashariy qadriyatlar ustuvorligining taʼminlanishi, inson, jamiyat va
atrof muhit oʻzaro munosabatlarining uygʻunlashuvi; taʼlimning ijtimoiylashuvi — taʼlim oluvchilarda estetik boy dunyoqarashni hosil qilish, ularda yuksak maʼnaviyat, madaniyat va ijodiy fikrlashni shakllantirish; taʼlimning milliy yoʻnaltirilganligi — taʼlimning milliy tarix, xalq anʼanalari va urfodatlari bilan uzviy uygʻunligi, Oʻzbekiston xalklarining madaniyatini saklab qolish va boyitish, taʼlimni milliy taraqqiyotning oʻta muhim omili sifatida eʼtirof etish, boshqa xalklarning tarixi va madaniyatini hurmatlash; taʼlim va tarbiyaning uzviy boglikligi, bu jarayonning qar tomonlama kamol topgan insonni shakllantirishga yoʻnaltirilganligi; iqtidorli yoshlarni aniqlash, ularga taʼlimning eng yuqori darajasida, izchil ravishda fundamental va maxsus bilim olishlari uchun shartsharoitlar yaratish.
Uzluksiz taʼlim taʼlim jarayonida samarali natijalarga erishish uchun asos boʻlib xizmat qiladi.
Xulosa
Davlat ta‟lim standarti quyidagi maqsadlarni amalga oshirishni ko'zda tutishi lozim:
-ta'lim berishning sifati masalalarida shaxs, jamiyat va davlat manfaatlarini himoya qilish va kadrlar tayyorlash,
- ta'limiy xizmatlarni tavsiya etish mehnat bozorini yuqori malakalikar bilan ta'minlash
-shaxs, davlat va jamiyat ehtiyojlariga mos kadrlar tayyorlash va ta'lim berish sifatini oshirish, xalqaro tajribalar asosida fan va texnikani rivojlantirish;
-kadrlar tayyorlash va ta‟lim jarayonida muvofiqlik va uzluksizlikni ta'minlash;
-ta'limning barcha shakl va bog'inlarida o'quv tarbiya jarayonini mukammallashtirishga ko„mak berish;
-ta'limiy xizmat ko'rsatishda raqobat bo'lishini ta'minlash; Ta'limni standartlashtirishning vazifalari:
Ta'lim berish va kadrlar tayyorlash, tavsiya etiluvchi ta‟limiy xizmatlar ro'yxati va sifatiga yuqori talablar belgilash. Davlat shaxs ehtiyoji uchun zarur bo'lgan ta'lim berish va uning oqibat natijasining muayyan talablarni o'rnatuvchi me'yoriy hujjatlar tizimini ishlab chiqish, shuningdek mazkur xujjatdan to'g'ri foydalanishni nazorat qilish.
Milliy standart talablarini xalqaro mezonlar bilan uyg'unligini ta'minlash. Ta'lim to'g'risidagi milliy hujjatlarning shu turdagi hujjatlarga mos kelishini ta'minlash.
Uzluksiz ta'lim jarayoning tarkibiy qismlari va tarkibiy unsurlariaro bog'liqlik va muvofiqlik bo'lishiga erishish. Ta'lim berish va kadrlar tayyorlashda yuqori natijalarga erishuvda moddiy boyliklar, vaqt va boshqa sarf-xarajatlarni kamaytirish.O'quv-tarbiya jarayoni va umuman, ta'lim uchun me'yor, qoida, ko'rsatma va talablar belgilash.
Standartlash buyicha xalqaro tajribalarni bevosita qo'llash amaliyotini kengaytirish, agar ulardagi talablar O'zbekiston Respublikasining ta'limi fani, madaniyati, texnikasi va texnologiyasi uchun mos tushsa chet el davlatlari milliy standarlari yo'riqidan foydalanish.
Pedagogik texnologiyalar (o'quv-o'qituv va tarbiya metodikasi o'qitishning texnik vositalari va b.)ga muayyan talablar belgilash.Ta'lim darajasini, ta'lim olayotganlar va bitiruvchilar malakasini baholash va nazorat qilishninig me'yoriy-texnik va metodik ta‟minotini yuzaga keltirish. Ta'lim standartlari turli mamlakatlarda turlicha amalga oshiriladi. Lekin ta'limga nisbatan “standart” atamasidan foydalanish yaqindan ishlatila boshlandi. Bizning mamlakatimizda ta'limni sandartlashga asosan 1993 yildan kirishildi . Davlat ta‟lim standartlarini ishlab chiqish va uni hozirgi bosqichda amaliyotga tatbiq etishning imkoniyati yuzaga keldi.Standartni ishlab chiqish “Ta'lim to'g'risida” gi qonunning 7-maddasi va muayyan bandlarida, “Kadrlar tayyorlash Milliy dasturi”da ta‟limning mazmuni haqida bayon etilgan umumiy talablarga ko'ra amalga oshiriladi.
Standart vositasida ta'limning talab etilgan darajasinibir me'yorda saqlash,uni jamiyat taraqqiyoti istiqboliga ko'ra takomillashtirish amalga oshiriladi.Standart oldiga quyidagi tallablar quyiladi:
1.Mamlakatning ijtimoiy-iqtisodiy rivoji ehtiyojlari va xalqaro tajribalarni tahlil qilish asosida ta'lim jarayonidagi barcha manfaatdor tomonlarning imkoniyatlarini hisobga olish.
2.Standartda, avvalo, oqibat natijalarni me'yorlashtirish ko'zda tutiladi.
3.Standartlarda ta'limning shakli, bosqichi va sohalari bo'yicha muvofiqlik tajribalarini saqlash talab etiladi.
4.Standart mazmuni va ichki tuzilishiga ko'ra, shaxs kamolotini ta'minlash nuqtai nazarida to'laqonli bo'lishi lozim.

5.Standartlardagi har bir band bayoni uning yaxlitligini ta'minlaydigan izchil va ta'limning maqsadlarini to'la qamrab olganligi nuqtai nazaridan iloji bor qadar mukammal bo'lishi kerak.

6.O'zining ichki tuzilishi, mazmun-mundarijasiga ko'ra standart davlatning, mintaqaning va ta‟lim muassasining manfaatlari mutanosibligini. Huquqini aks ettirishi lozim.
7.Mazmunan standart o'quv yuklamalarini me'yorlashtirishi lozim.
8.Standartning mazmun-mundarijasiga undan foydalanuvchilarning barcha toifalarini hisobga olmog'i darkor.
9.Standart texnik vositalari bilan tekshirish ehtimoliga mo'ljallangan, ya'ni texnik jihatdan qulay bo'lishi lozim.Yuqoridagi tallablardan kelib chiqib ta‟lim standartlari bir necha bosqichda olib boriladi. Davlat ta‟lim standartlar shunday me'yorlarni belgilaydiki, unga
amal qilish O'zbekiston miqyosidagi yagona pedagogik muhitni saqlab turishni ta'minlaydi, jahon madaniyati tizimida, fan, texnika va texnologiya yangiliklari ta'sirida shaxsning uyg'unligini ta'minlaydi.
Ta'lim standartini amaliyotga kiritish har bir ta'lim oluvchining muayyan va oldindan belgilab qo'yilgan ma'lumotni olish uchun kafolat berishga imkoniyat yaratadi, oqibatda kadrlar tayyorlash sifati va samaradorligi oshadi.