3-4-мавзу. Риск дефинацияси ва риск консентрацияси. Режа

Амалдаги барча мумкин бўлган риск омиллари икки гуруҳга бўлинади:
Биринчиси "тахмин қилинадиган"ни, яъни, назария ва амалиётдан маълум бўлганини ўз ичига олади.
Шу билан бирга, рискларни таҳлил қилишнинг априори босқичида номланиши мумкин бўлмаган омиллар пайдо бўлиши аниқ. Ушбу омиллар иккинчи гуруҳга тегишлидир. Риск омилларини аниқлашнинг мунтазам тартибини яратиш ва шу билан "тўлиқ бўлмаган авлод" деб аталадиган риск омилларининг таъсирини заифлаштириш орқали иккинчи гуруҳ омиллари доирасини қисқартириш энг муҳим вазифалардан биридир.
Хавф омилларини ташқи ва ички ҳолатга қараб ажратиш мумкин.
Ташқи омилларга субъект фаолияти билан бевосита боғлиқ бўлмаган сабаблар туфайли келиб чиқадиган омиллар киради.
Биз ташқи омилларни субъектнинг фаолияти томонидан ҳосил бўлган ички омилларни кўриб чиқамиз.
“РИСКОЛОГИЯ” ФАНИ
РИСКНИ ОБЪЕКТИВ ВА СУБЪЕКТИВ ТАҚДИМ ЭТИШ
Бир қатор олимлар, масалан, 1987 йилги Ойгензикҳт В.A., риск ҳар доим субъектив деб ҳисоблайди. Аммо риск қилиш (таваккал қилиш) ва хавф остида бўлиш бир хил нарса эмаслиги ҳали ҳам аниқ.
Шу муносабат билан объектив ва субъектив рисклар ажратилади.
Объектив рисклар - табиатнинг бошқариб бўлмайдиган кучларининг зарарли таъсири (бўронлар, зилзилалар ва бошқалар) ёки бошқа бахтсиз ҳодисалар; улар хавфли қарорлардан ва улар билан боғлиқ инсон ҳаракатларидан мустақилдирлар. Рискнинг объективлиги шундан иборатки, ушбу тушунча ижтимоий ҳаётда мавжуд бўлган ҳодисаларни, жараёнларни, фаолиятнинг томонларини акс эттиради.
Субъектив рисклар субъектларнинг хатти-ҳаракатлари билан боғлиқ - улар танловга эга бўлганларида қабул қиладиган қарорлари билан (муқобил рисклар), шунингдек ходимларнинг ижро этувчи ҳаракатларидаги хатолар, фойдаланиш қоидаларини бузиш ва бошқалар (муқобил бўлмаган рисклар) билан. Яъни, субъектив рисклар шахс (субъект) фаолияти туфайли келиб чиқади ва башорат қилиш мумкин, ҳам олдиндан айтиб бўлмайди.