3. 1- маъруза. Ўзароалмашинувчанлик мазмуни. Режа: Ўзароалмашувчанлик тушунчаси ва уни ахамияти. Ўзароалмашувчанлик турлари

§4. Ōtqazish tushunchasi. Ōtqazishlar turlari

• Ōtqazish deb ikkita detalni birikish xususiyatiga aytiladi va u birikmada hosil bōlgan tirqish va tarangliklar qiymati bilan belgilanadi.
• Ōtqazish ikkita detalning bir biriga nisbatan silg’ish erkinligini yoki silg’ishga qarshilik darajasini tavsiflaydi.

• Ōtqazishlar uch xil bōladi: tirqishli, tarangli va oraliq ōtqazishlar.

• Tirqish S – teshik va val ōlchamlarinig musbat ayirmasi bōlib, detallarni bir biriga nisbatan silg’ishini ta’minlaydi.

• Tirqishli ōtqazishlar birikmada tirqishni ta’minlaydi (teshikning joizlik maydoni val joizlik maydonidan teparoq joylashadi).

• 0

• ES

• Smin

• Smax

• es

• Dmax

• Dmin

• dmax

• dmin

• ei

• Dn (dn)

• TD

• Td

• 0

• EI =0

• Tirqishli ōtqazishning joizlik maydoni

• S max = Dmax - dmin yoki Smax = ES – ei maksimal tirqish
• S min = Dmin - dmax yoki Smin = EI – es miniimal tirqish
•  
• Sōrt =0,5(Smax + Smin) - ōrtacha tirqish

• Taranglik N – val va teshikning yig’ishdan oldingi ōlchamlarining musbat ayirmasi. Taranglik detallar yig’ilganidan keyin ularning qōzg’almasligini ta’minlaydi.

• Tarangli ōtqazishlar birikmada taranglikni ta’minlaydi (teshikning joizlik maydoni val joizlik maydonidan pastroq joylashadi).

• Tarangli ōtqazishning joizlik maydoni

• 0

• ES

• Nmax

• es

• Dmax

• Dmin

• ei

• dmax

• dmin

• Td

• TD

• 0

• Nmin

• Dn (dn)

• EI =0

• Nmax = dmax - Dmin yoki Nmax = es - EI maksimal taranglik
•  
• Nmin = dmin - Dmax yoki Nmin = ei - ES minimal taranglik
•  
• Nōrt =0,5(N max + N min) - ōrtacha taranglik

•