3- mavzu. OʻZbek davlatchilining shakllanishi va dastlabki taraqqiyot bosqichlari asosiy tushuncha va iboralar

3.2. Oʻrta Osiyo Ahamoniylar saltanati tarkibida. Ahamoniylar davrida pochta xizmati va kommunikatsiyalarning rivojlanishi

Mil. av. VI asr boshlarida vujudga kelib kuchayib borgan ahmoniylar davlati atrofidagi bir qancha hududlarni bosib oladi va bu sulola Eronda yirik saltanat barpo etadi. Soʻng ular 545- yildan boshlab Oʻrta Osiyoga bir necha bor harbiy yurishlar qiladi, lekin massagetlarning qarshiligiga duch keladi. Ahmoniylar podshosi Kir II ning qoʻshinlari Markaziy Osiyoga qilgan ikkinchi yurishida ham mahalliy aholining qattiq qarshiligiga uchraydilar. Mil. avv. 530- yilda Kir II massagetlar ustiga yangi yurish qilganda bosqinchilarga qarshi kurashga malika Toʻmaris boshchilik qiladi. Bu janglarda ahmoniylar katta talofot koʻradi, Kir II esa oʻldiriladi.

Miloddan avvalgi 522- yilda Eronda hokimiyat tepasiga kelgan Doro I ga qarshi Margʻiyonada keng xalq ommasi Frada boshchiligida qoʻzgʻolon koʻtaradi. Ammo u shafqatsizlik bilan bostiriladi. Bunday harakatlar keyingi davrlarda ham davom etib, mil.av 519-518- yillarda Doro I Markaziy Osiyodagi sak qabilalari ustiga yurish qiladi. Bu janglarda mahalliy aholining koʻpchiligi oʻldirilib, bir qismi asir olinadi. Saklarning bosqinchilarga qarshi kurashida otboqar Shiroq kabi mardonavor Oʻzbekistonparvarlar jonbozlik qiladilar.

Xulosa qilib aytganda, uzoq yillar davomidagi ahmoniylarning Oʻrta Osiyo hududiga harbiy yurishlari natijasida bu oʻlka katta Eron imperiyasi tarkibiga qoʻshib olindi. Ahmoniylar yurtimizda deyarli 200 yil mobaynida hukmronlik qildilar. Oʻsha paytlarda Oʻrta Osiyo toʻrt satraplikka (viloyatga) boʻlindi-Eron amaldorlari boshliq etib tayinlandi. Mahalliy aholi ahmoniylarga katta miqdorda kumush hisobidan soliq toʻlar edi. Shuningdek, soliq sifatida qimmatbaho toshlar, chorvachilik va dehqonchilik mahsulotlari ham Eron podsholariga "sovgʻa" etilar edi.