3 -mavzu. Fanda ijod qilish Ijodiyot nima ?

Taffakur teranligi qanday xislat ?

Psixologlarni ta’kidlashlaricha tadqiqotda ijod qilish potensiyalini oshiradigan muhim xislat tafakkur teranligidir. Teranlik tadqiqotchi tomonidan turli izlanish usullar va yondashuvlarni, analitik va sintetik (umumlashtiruvchi) fikrlash qobiliyatlarini birlashtirib ishlay bilishda, tafakkurda verbal, obrazli, modelli va mavhumlashtirilgan shakllarda mushohadali (fikrda) eskperimentni qo‘ya bilishda namoyon bo‘ladi.

8. 
   << aqliy bilish >> va ratsionalik tushunchalari o’rtasidagi umumiylik va farqni izholab bering.
   

Ilmiy tadqiqotda tafakkur faoliyati aqliy bilish sifatida namoyon bo‘ladi. Analiz va sintez, umumlashtirish va farqlash, mavhumlashtirish, gipotezani olg‘a surish, isbotlash, nazariya ishlab chiqish-bularni hammasi tafakkur tufayli amalga oshadigan aqliy bilishdir.
Aqliy bilish tafakkurning ratsionallik (lot.aqliy,oqilonalik) xislatini namoyon etadi.

9. 
   Ilmiy ratsionalik normalari qandey qoida va talablardan iborat
   

Bular quyidagilardir:

1. 
   Isbotlanganlik.
   
2. 
   Mantiq qonun qoidalariga asoslanib fikrlash.
   
3. 
   Asoslanganlik.
   
4. 
   Tushuntirish va bashorat qilishga qobil bo‘lish.
   
5. 
   Olingan natijalarni tajribada tasdiqlanishi.
   
6. 
   Eksperimental ma’lumotlarga, faktlarga tayanish.
   

Tafakkurning ratsional, aqliy-mantiqiy jihatlari tadqiqotda mantiq qoidalariga, ilmiylik normalari asosida izlanishlar olib borishda namoyon bo‘ladi. Qachonki, ong osti jarayonlar, intuitsiya, tasavvurlar ishga tushganida tafakkurning noratsional, noongli xislatlari harakatga keladi. Har ikkila xislat - aqliy – mantiqiy va noongli, intuitiv fikrlash qizg‘in olib boriladigan tadqiqotlarda yaratuvchanlik funksiyalarni bajaradilar

4 -MAVZU. ILMIY TADQIQOT TUShUNChASI

1. 
   Bilish insoni faoliyatida qanday o’rin egallaydi ?
   

Inson qanday faoliyat ko‘rsatmasin, birinchi navbatda u tevarak-atrofdan axborot oladi. Axborot tafakkurda obraz va tasavvur shaklini oladi, fikrlash jarayonida hukmlar tuziladi, mulohaza yuritiladi. Shu yo‘l bilan hosil bo‘lgan bilim insonning har qanday xarakati yoki faoliyatini intellektual zaminini tashkil qiladi.
Xosil bo‘lgan bilim voqelikni inson ongida u yoki bu aniqlik darajada in’ikos etadi. Bu yerda «voqelik» tushunchasi keng ma’noda olingan bo‘lib, moddiy, madaniy va ma’naviy olamlardagi xolatlar, jarayonlar va jabxalarni ifodalaydi.
Shunday qilib, bilish inson faoliyatini tarkibiy qismi bo‘lib, tushunchalar, g‘oyalar va nazariyalar ishlab chiqish orqali voqelikni ongda in’ikos etish jarayonini bildiradi.

2.