3- ma’ruza. Ma’lumotlar bazasi modеllari va mohiyat-aloqa modeli Reja

Format	Mahsulot	Texnologiya
Narx
A	3980	01	586
A	3980	02	610
A	1250	01	380
A	1250	02	345
A	1250	03	410

Agar berilgan element bir nechta o‘zidan yuqori elementga suyansa tarmoqli ma’lumot elementiga ega bo‘lamiz.
Tarmoqli ma’lumotlar modeli. Agar munosabatdagi joriy element bir necha berilgan elementga ega bo‘lsa, bunday bog‘lanishlarni ierarxik strukturalar bilan tavsiflab bo‘lmaydi.
Bunday tuzilmalar tarmoqli graflar bilan tavsiflanadi. Tarmoqli strukturalarida element ixtiyoriy boshqa element bilan bog‘lanishi mumkin. Ya’ni, tarmoqli bir necha kichkina ob’yektlardan tashkil topgan yirik ob’yekt deb qarash mumkin. 2.2-rasmda bog‘lanishlarni tarmoqli modelda tasvirlanishi keltirilgan. Shunday qilib, tarmoqli model ma’lumotlar elementlari orasidagi xilma-xil bog‘lanishlarni ixtiyoriy ko‘rinishdagi grafik yordamida akslantiradi. Tarmoqli model yozuvlar to‘plami va mos bog‘lanishlar to‘plamidan tashkil topadi.
Bog‘lanishlarni yaratish uchun alohida cheklanishlar qo‘yilmaydi. Misol tariqasida oddiy tarmoqli ma’lumotlar bazasi sxemasi sifatida quyidagini keltirish mumkin 3.2-rasm.

3.2-rasm. Ma’lumotlarni tarmoqli ko‘rinishi

Tarmoqli ma’lumotlar bazasi turida ma’lumotlar bilan quyidagi ishlarni bajarish mumkin.

1. 
   ma’lumotlar bazasi yozuvlarini qidirish;
   
2. 
   yangi yozuvni yaratish;
   
3. 
   joriy yozuvni olib tashlash;
   
4. 
   joriy yozuvni tiklash;
   
5. 
   yozuvni bog‘lanishga qo‘shish; 6. yozuvni bog‘lanishdan olib tashlash;
   

7. bog‘lanishlarni o‘zgartirish.

3.3-rasm. Tarmoqli ma’lumotlar modeliga misol