3- laboratoriya ishi. Maydon tranzistori asosidagi bir kaskadli kuchaytirgichlarni tekshirish I. Ishdan maqsad Quyidagi sxemalar bo’yicha ulangan maydon tranzistori asosidagi yakka
uchaytirish kaskadlarini tekshirish:
Umumiy istok (UI);
II. Tajriba stendining tuzilishi ES-4A toifali«Bir kaskadli kuchaytirgichlar» stendi kuyidagilardan
tashkiltopgan (1 rasm)
V1ni ulash bilan Stend ga manba ulanadi. Stend ning «Generator» deb nomlangan qismini tarkibiga 0,02-20 kGs chastota diapazonini uchta kichik diapazonga bo’luvchi o’zgacha ulagich V2, chastotani asta o’zgartiruvchi dastak ΠΙ, chiqish signali kuchlanishini zinasimon o’zgacha ulaydigan (1:5), (1:10), (1:100), signal kuchlanishini asta o’zgartiradigan dastak «Vixod» (P2) lardan tashkil topgan sinusoidal signallar generatori kiradi. Kuchaytirish kaskadniy kirishi 1, 2 lardir. PotUnsiomUtr Rr ning PZ dastagi generatorinnig ichki kdrshiligini o’zgartirish uchun, kontakt uyachalar 3 va 4 kirish signalining ossillogrammasini qurish uchun xizmat qiladi. O’zgacha ulagich S1 tUkshirilaUttan sxema kirishiga signalni tUgishli S1 va S2 sig’im orqali berish uchun xizmat qiladi. RUzbali F1 va F2 tUshikchalar tajriba stendita UI va US sxemalari bilan ulangan panUlni maxkamlash vazifasini bajaradi. O’zgacha ulagich S2 yuklamani kaskadga ajratuvchi SZ va S4 kondensatorlarning biri orqali ulaydi. Yuklamaning karshiligi Stend ning «Vixod» kismidagi RH potUnsiomUtri bilan o’zgartiriladi va chikish signalini ulchash uchun 11 va 12 uyachalarga vol`tmetr ulanadi. Ozuqa o’zgarmas tok manbasidan 55 orqali beriladi (maydon tranzistori uchun Us xolat) va kuchlanish qiymati UU potUnsiomUtr dastagi bilan o’rnatiladi. Us kuchlanishning qiymati «V» vol`tmetrida qayd etiladi. Kuchaytirgich sxemasining o’ziga xos nuqtalarda kuchlanishni ulchash uchun panUlga 5,6,7,8,9,10 uyachalar chiqarilgan. Istok toki ulchash uchun zanjirga A3 milliampUrmUtri kiritilgan. Qurilma kuchaytirish kaskadining ikkita sxemasidan tashkil topgan: Umumiy istok (UI) sxemasi; Sxemalarning xar biri olinadigan va Stend ga tegishli sxemalar panel yordamida o’rnatiladi.
III. Ishni bajarish Umumiy istok(UI) sxemasi
UI sxemasi uchun amplituda tavsifi (AT) olinsin va ko’rilsin.
Chiqish signali ossillogrammasi buyicha uning ko’rinishi buzilishiga mos keladigan kirish kuchlanishi Ukip qiymati aniqlansin.
3. UI kaskadining kuchlanish buyicha kuchaytirish koeffisieti Ki akiqlansin. 4. UI kaskadining kuchaytirish koeffitsiyenti Ki va Rn va Rr ta`siri aniklansin. 5. Istok zanjiridagi Si sig’imining qiymatini kuchaytirish koeffitsiyentiga ta`siri aniqlansin.
IV. Ishni bajarish bo’yicha metodik ko’rsatmalar UI sxemasi 1. Stend ga UI sxemali №6 panel o’rnatilsin va boltlar bilan maxkamlansin. 2. Generator bloki kuchaytirgich kirishiga ulansin, buning uchun kabel yordamida kontakt uyacha (1:1) (1) bilan ulansin.
3. V7-26 turdagi vol`tmetr kabeli (1:10) va "_L" uyalarga (kuchayttirgich kirishi) ulansin.
4. V7-26 turdagi vol`tmetr kabeli 11 va 12 uyalarga (kuchaytirgich chikishi) ulansin 5. Ossillograf 10 va «±» uyalarga ulansin.
6. Stend ozuqasi ulagich V1 («SUt`» yordamida) ulansin.
7. VZ Us xolatiga o’rnatilsin.
8. O’qituvchi topshirgan sxema elementlari qiymatlarini o’rnatilib, amplituda tavsifi olinsin va kurilsin. P2 dastak yordamida kirish signalining qiymatlari o’zgartirilib chiqish signalining qiymatlari 6-8 nuqtalarda vol`tmetr ko’rsatkichi bo’yicha aniqlansin. Ossillograf yordamida chiqish signalini buzilishiga olib keluvchi kirish kuchlanishi aniqlansin va ossillogramma chizib olinsin. Uchiq=f(Ukir) grafigi chizilsin va Ki aniqlansin. 9. Sxema elementlarining parametr larining xuddi usha qiiymatlari uchun va Rn qarshiligining boshqa qiymati uchun amplituda tavsifi olinsin va ko’rilsin. 10.Sxema elementlarning parametr larining 8 banddagi qiymatlari uchun va Rr qarshiligining boshqa qiymati uchun amplituda tavsifi olinsin va ko’rilsin. 11.Si sig’imining qiiymati o’zgartirilib amplituda tavsifi olinsin va ko’rilsin. V. Hisobot tarkibi Hisobot quyidagilardan iborat bulishi kerak :
1. Laboratoriya ishining bayonnomasi. 2. «Ish vazifasi» kismi buyicha qilingan ishning bayoni. 3. TUkshirilayotgan kuchaytirgichlarning sxemalari. 4. AT grafigi va grafik orqali aniqlangan Ki qiymati. 5. Sxemadagi tranzistorlarning ma`lumotnomalari va tavsiflar
6. Bajarilgan ish buyicha xulosalar. VI. Laboratoriya ishidan olingan bilimlarning sinash uchun savollar
1. Maydon tranzistorining ulanishini kanday sxemalarini bilasiz? 2. Maydon tranzistorlarning qanday turlari mavjud? 3. Bir kaskadli kuchaytirgichning strukturasi kanday elementlardan tashkil topgan? 4. p-kanalli tranzistorning elUktrodlari qanday ishorali kuchlanish bilan ozuqlantiriladi? 5. Kuchaytirgichning kirishi va chiqishidagi ajratuvchi kondensatorlarning vazifasi nimadan iborat? 6. Maydon tranzistor asosidagi kuchaytirgich sxemasi elementlarining vazifasini tushuntiring. 7. UI kaskadning bipolyar tranzistor asosidagi UE kaskadidan farqi nima? 8. UI kaskadning almashtirish sxemasini analiz qiling. 9. UI kaskadi asosan qanday sxemalarda qo’llanadilar? 10.Istok zanjiridagi Ru qarshilikning vazifasi nimalardan iborat?
