39
XULOSA
O‟zbekiston Respublikasining “Kadrlar tayyorlash milliy dasturi”da o‟quv
jarayonining moddiy-texnika va axborot bazasi etarli emasligi, yuqori malakali
pedagog kadrlarning etishmasligi, sifatli o‟quv-uslubiy va ilmiy adabiyot hamda
didaktik materiallarning kamligi, ta`lim tizimi, fan va ishlab chiqarish o‟rtasida
puxta o‟zaro hamkorlik va o‟zaro foydali aloqadolikning yo‟qligi kadrlar
tayyorlashning mavjud tizimidagi jiddiy kamchiliklar sirasiga kiradi, deb ko‟rsatib
o‟tilgan edi. Shuning bilan bir qatorda, axborot va pedagogik texnologiyalarni
amalga oshirish orqali ilmiy- tadqiqotlar natijalarini ta`lim-tarbiya jarayoniga o‟z
vaqtida joriy etish mexanizmini ro‟yobga chiqarish, zamonaviy axborot
texnologiyalari, komp`yuterlashtirish va komp`yuter tarmoqlari negizida ta`lim
jarayonini axborot bilan ta`minlash rivojlanib borishi belgilab qo‟yilgan.
Bu muammolarni echimini topish axborot texnologiyalarini ta`lim tizimiga
qo‟llashdek muhim masalani keltirib chiqaradi.
Zamonaviy axborot texnologiyalari asosida ma`lumotlarni obrazlar
ko‟rinishida taqdim etish va fikrlash jarayonini tashkil etish o‟quvchilarning aqliy
rivojlanish darajasini yuqoriga ko‟taribgina qolmasdan, an`anaviy o‟qitish
o‟rtasidagi nisbatni o‟zgartirishga ham olib keladi. An`anviy o‟qitish metodikasida
o‟quv materiallari asosan matn va formulalar ko‟rinishida berilib, o‟quv
materiallarini namoyish imkoniyati deyarli mavjud emas. O‟quvchilarga
berilayotgan materiallarni qayta kodlashtirish va o‟zlarining modelini yaratish
masalasi yuklanmaydi. Bu ma`noda AT asosida o‟quv materiallarini obrazli
ko‟rinishda taqdim etishda ularga har xil ko‟rinishdagi ranglar, harakat, ovoz kabi
elementlarni kiritish o‟quvchilarning o‟quv materiallarini qabul qilish jarayoni
samaradorligini oshirish bilan birga, berilayotgan materiallarni tahlil qilish,
taqqoslash hamda abstrakciyalash kabi muhim sifatlarini rivojlantiradi.
Respublikamiz olimlaridan S.S. G‟ulomov, A.Abduqodirov, A. Abdullaev,
S.Raxmonqulova, R.Hamdamov, N.Bochkaeva va boshqalarning ishlarida
yuqoridagi kabi masalalar bazasini yaratishga to‟xtalishgan.
40
O‟rganilgan manbalar tahlili asosida shu narsa ma`lum bo‟ldiki dasturiy
vositalardan to‟ғri foydalanishni bilmasdan turib yuqoridagi kabi muammolarni hal
qilish mumkin emas. Shu maqsadda ushbu dissertaciyada hozirgi kunda keng
omma ichida foydalanib kelinayotgan MS EXCEL dasturining o‟quvchilarga
yanada keng qirralarini ochib berish orqali, uning imkoniyatlariga asoslangan
holda misol va masalalarni AT vositasi yordamida echimini topish orqali bir vaqtni
o‟zida uni ko‟rib borish hamda xulosalar olish yo‟llarini ko‟rsatishga harakat
qilindi.
Dissertaciyaning birinchi bobida, MS EXCEL dasturi imkoniyatlari,
qulayliklari va standart funciyalari vazifalari ko‟rsatilib o‟tildi. Ikkinchi bobda MS
EXCEL matematik formulalari, ularning amaliy masalalarni echishda qo‟llanilishi
tahlili qilingan bo‟lsa, uchinchi bobda MS EXCEL amaliy masalalarni echishga
tadbiqiga oid misollar ko‟rsatildi.
41
FOYDALANILGAN ADABIYOTLAR
8 .
Alo yev R.D. Fan, texnika va ta ‟li md a information
t e x n o l o g i ya l a r . B u x o r o . 2 0 0 2 y . 2 0 5 b e t .
9 .
Майоров С.И. Информационный бизне с. -М.1993
1 0 . М а к а р о в а Н . и д р у г и е . И н ф о р м а т и к а – М . : Ф и н а н с ы и
с та тистик а. -1997 .
1 1 . С и м о н о в и ч
С.,
Ессе ев
Г .,
Алекс ее в
А.
Об щая
информа тика учебное пособие - М.: Аст -Прес с: Ин форком -
прес с,1999.
1 2 . С у х а н о в А . П . И н ф о р м а ц и я и п р о г р е с с . - М . 1 9 9 8 .
1 3 . Т о м б о в ч е В . Л . П я т ы й р ы н о к – э к о н о м и ч е с к о е п р о б л е м ы
производ ства информфации . -М.1995.
1 4 . У р с у л А . Д . И н ф о р м а т и з а ц и я о б щ е с т в а . В в е д е н и ю в
социа льн ую информа тик у.
1 5 . A b d u q o d i r o v A . A . A l g o r i t m , d a s t u r , E H M . T . , ” O ‟ q i t u v c h i ” ,
1 9 9 2 y i l .
1 6 . A h m e d o v B . B . , T a y l o q o v N . I . I n f o r m a t i k a . A k a d e m i k l i t s e y
v a k a s b - h u n a r k o l l e j l a r i u c h u n d a r s l i k . T . , ” O ‟ z b e k i s t o n ” , 2 0 0 1 y .
1 7 . G ‟ u l o m o v S . S v a b o s h q a l a r . I q t i s o d i y i n f o r m a t i k a . T . , 1 9 9 9
y i l .
2 2 . X o l m a t o v T . X . , T a yl o q o v N . I . A m a l i y m a t e m a t i k a v a
dasturlash , ko mpyu tering dasturiy t a ‟minoti . Oliy o ‟quv yurtlari
uchun o ‟quv qo ‟llan ma . - T.; “Mehnat ” ,2000 yil .
2 3 . T a y l o q o v N . I . , A h m e d o v A . B . I B M P C k o m p y u t e r i . I l m i y
o mma bop qo ‟llanma . - T.,”O‟zbekiston”, 2001 yil.
2 4 . З а к о н Р У з « О б и н ф о р м а т и з а ц и и и з а щ и т е и н ф о р м а ц и и » .
2 5 . I n f o r m a t i k a : K a s b - h u n a r
k o l e j l a r i
u c h u n
o ‟ q u v
d a s t u r i . / / M u a l l l i f l a r
j a o a s i : A . A . A b d u q o d i r o v , R . D . A ‟ l o y e v ,
R . R . B o q i y e v v a b o s h q a l a r – T . : 2 0 0 0 y i l .
