3 – Amaliy mashg‘ulot ip deytagramma tuzilishini o‘rganish 13. Mashg‘ulot maqsadi va mazmuni

13 – Amaliy mashg‘ulot
IP DEYTAGRAMMA TUZILISHINI O‘RGANISH


13.1 Mashg‘ulot maqsadi va mazmuni
Deytagrammalarning foydalanish protokoli UDP (user datagram protocol) vazifasini,uning segment nazoratining yig‘idisi hamda strukturasini o‘rganish


13.2 Topshiriq
Amaliy mashg‘ulotga tayyorgarlik ko‘rilayotganda [1-5] adabiyot o‘rganish lozim. Ko‘rsatilgan adabiyotlardan foydalanib quyidagi savollarni o‘rganish kerak: UDP (user datagram protocol) vazifasi,uning segment nazorati,strukturasi.


13.3 Nazorat savollari

1. 
   TCP/IP protokollardan qaysi satxda foydalaniladi?
   
2. 
   TCP/IP transport satxining qanday funksiyalari bor?
   
3. 
   UDP- protokolning vazifasi nima?
   
4. 
   TCP protokolning vazifasi nima?
   
5. 
   Segmentlarni multipleksirlash/demultipleksirlash deyilganda nimani tushunasiz?
   
6. 
   IP- deytagramma nima?
   
7. 
   UDP portiga aniqlanma bering.
   
8. 
   UDP, TCP protokoli ishonchli yetkazishni ta’minlaydimi?
   
9. 
   UDP paket sarlavhasiga nima kiradi?
   

13.4 Adabiyotlar
1.Олифер В.Г., Олифер Н.А. Компьютерные сети.Принципы, технологии, протоколы. 3-е изд. СПб.: Питер,2006- 958 с.
2. Комагоров В.П. Технологии сети Интернет: протоколы и сервисы. – Томск: Томский политехнический университет, 2009. – 107с.
3. Aripov M. va boshqalar. Axborot texnologiyalari. Toshkent: Noshir, 2009-368b.
4.Семенов Ю.А. Протоколы Интернет. М.: Горячая линия-Телеком,2001.- 1100 с.
5. Kurose, James F.Kompyuter tarmoqlari , TATU, 2016


13.5 Nazariy qism
Transport satxi oxirgi tizimlarda bajarilayotgan amaliy jarayonlarga xizmatlarni ibevosita taqdim etadi. Transport satxi protokoli turli xostlarda bajarilayotgan amaliy jarayonlar orasidagi mantiqiy ulanishlarni ta’minlaydi (13.1 rasm). Ilovalar nuqtai nazaridan, mantiqiy ulanish –jarayonlar orasidagi real bog‘lanish marshrutizatorlar va turli aloqa liniyalarining uzundan uzoq zanjirlari yordamida amalga oshirilishiga qaramasdan, jarayonlarni bevosita bog‘lovchi kanaldir. Mantiqiy ulanish fizik infrastrukturadan mustaqil ravishda jarayonlarga ma’lumot almashtirish imkonini beradi.
Transport satxi protokollari oxirgi tizimlar tomonidan qo‘llab quvvatlanadi, lekin marshrutizatorlar tomonidan qo‘llab quvvatlanmaydi. Internetda (aniqrog‘i TCP/IP protokolini qo‘llab quvvatlaydigan istalgan kompyuter tarmog‘ida) transport satxining ikkita protokoli mavjud - UDP (User Datagram Protocol – foydalanuvchi deytagrammalari protokoli) protokoli va TCP (Transmission Control Protocol – uzatishni boshqarish protokoli) protokoli. UDP protokoli ilovalarga mantiqiy ulanish o‘rnatmasdan ishonchsiz ma’lumotlar uzatish xizmatini taqdim etadi, aksincha, TCP protokoli mantiqiy ulanish o‘rnatib, ishonchli ma’lumotlar uzatish xizmatini taqdim etadi. Yangi ilovani yaratayotganda ishlab chiqaruvchi o‘z mahsuloti uchun transport satxining ikkita protokoldan birini tanlashi lozim.
UDP va TCP larning asosiy vazifasi tarmoq satxi protokoli (IP) taqdim etadigan, oxirgi tizimlar orasida ma’lumotlar almashtirish xizmati yordamida, oxirgi tizimlarda bajariladigan, jarayonlar orasida ma’lumotlar almashinishini ta’minlaydi. Oxirgi tizimlar orasidagi ulanishning jarayonlar satxigacha bunday “davomliligi” transport satxida multipleksirlash va demultipleksirlash deyiladi. Shuningdek UDP va TCP protokollari o‘z sarlavhasiga xatoliklarni aniqlash maydornini kiritib, ma’lumotlarni uzatilishda buzilish bo‘lmasligini ta’minlaydi,