28 mavzu: buxgalteriya hisobini konsepsiyasi va tamoyillari

 
Misol: 
korxona  kassirining  hisobotini  ko’rib  chiqadigan  bo’lsak,  u  kassa  kirim  va 
chiqim  orderlari asosida tuzilib, maolum bir hisobot davrida kassaga  qancha miqdorda pul 
tushganini va qancha miqdorda  sarf  qilinganligi to’g’risidagi  umumlashgan  maolumotni 
aks ettiradi. 
 

---

 
90 
 
Buxgalteriya  yo’li  bilan  rasmiylashtirish xujjatlari turkumiga xar-xil hisob-
kitoblar  (asosiy  vositalarning  eskirishini  hisoblash)    vedmostlar,    jurnal-order  va 
boshqalar kiradi. 
 
Ushbu xujjatlar xo’jalik opratsiyalarini bajarilishiga asos bo’lmaydi, chunki 
ular  mustaqil    ahamiyatga  ega  emaslar,  binobarin  ular  ilgari  rasmiylashtirilgan 
buyruq beruvchi va dalil bo’luvchi xujjatlar yoki buxgalteriya hisobi schyotlarida 
aks ettirilgan yozuvlar asosida tuziladi. 
 
Aralash  (kombinatsiyalashgan)  xujjatlarga  yuqorida  keltirilgan  turli  xil 
(buyruq beruvchi, dalil bo’luvchi va buxgalteriya  yo’li bilan rasmiylashtiriluvchi) 
xujjatlarning  belgilarini  o’zida  mujassamlash  tirgan  xujjatlar  kiradi.  Ular  bir 
paytning  o’zida  xo’jalik  operatsiyasini  amalga  oshirish  uchun  buyruq  beruvchi, 
ham  uning  bajarilishini  isbotlovchi  dalil  va  buxgalteriya  yozuvini  aks  ettiruvchi 
xujjatlar bo’lib hisoblanadi. Aralash xujjatlar turkumiga kassa chiqim orderi, kassa 
kirim orderi, hisob - kitob to’lov vedmostlari va boshqalar kiradi. 
 
Buxgalteriya  xujjatlarida  aks  ettirilgan  xo’jalik  operatsiyalarini  schyotlar 
yordamida guruhlash uchun maxsus  shaklda  tuzilgan jadvallardan foydalaniladi. 
Bu jadvallar hisob registrlari deb ataladi.