28 mavzu: buxgalteriya hisobini konsepsiyasi va tamoyillari

“Asosiy vositalarni balansdan chiqatirish va qo’shimcha lar kiritish haqida” 
O’zbekiston  Respublikasi  moliya  vazirlining  2010  yil  6  apreldagun28  sonli 
burug’iga  asosan  O’zbekiston  Respublikasi  Moliya  vazirligining  2004  yil  16 
avgustdagi  101  son  burug’i  bilan  tasdiqlangan  Asosiy  vositalarni  balansdan 
chiqarish tartibito’g’risidagi nizomga o’zgartirish va qo’shimchalar kiritildi. ” 
0110 "Er" schyotida qonunchilikka muvofiq korxonaga mulk sifatida berilgan 
yer maydonlari hisobga olib boriladi. 0110 "Er" schyotining debetida shuningdek, 
yer  maydonlarini  xarid  qilishda  to’lanadigan  qo’shimcha  xarajatlar,  ko’chmas 
mulk  agentlarining  komission  mukofoti,  advokatlarning  xizmat  haqi,  sotib  olish 
bilan  bog’liq  soliqlar,  zovurlar  qiymati,  yerlarni  tozalash  va  tekislash  xarajatlari 
hisobga olinadi. 
Erlarni  foydalanishga  tayyorlash  jumladan,  suv  olib  kelish,  oqova  suvlarni 
chiqarish  inshootlari,  geodeziya  ishlari  bo’yicha  umumiy  xarajatlar  0110  "Er" 
schyotida  kapitalizatsiya  qilinadi.  Chunki  ushbu  xarajatlar  yerdan  kelgusida 
foydalanish va uning qiymatini oshirish uchun zarur. 
Er  maydoni  bino  va  inshootlarni  rekonstruktsiya  qilish  yoki  qurish  uchun 
sotib  olinganda,  mavjud  konstruktsiyalar  va  boshqa  to’siqlarni  bartaraf  etish 
qiymati  0110  "Er"  schyotining  debetida  kapitalizatsiya  qilinadi.  Bunda 
konstruktsiyani tugatishdan olingan materiallarni sotishdan tushgan tushum ushbu 
xarajatlarni kamaytiradi. 
Agar  yer  maydoni  oldindan  tasarrufda  bo’lsa  va  mavjud  konstruktsiyalar 
yangi  qurilish  ob’ektiga  joy  berish  uchun  buzib  tashlansa,  buzish  bo’yicha 
xarajatlar  0110 
"Er" 
schyotiga  kapitalizatsiya 
qilinmaydi, 
balki  eski 
konstruktsiyalarni hisobdan chiqarish bilan bog’liq xarajat sifatida aks ettiriladi. 
 0111  "Erni  obodonlashtirish"  schyotida  yer  maydonlari  tuzilishini 
o’zgartirish,  kelish  yo’llari,  avtomobillar  va  boshqa  transport  vositalarining 
to’xtash  maydonlari,  devorlar  va  boshqa  inshootlarning  holatini  yaxshilash 
xarajatlari hisobga olinadi. 
 0112  "Uzoq  muddatli  ijara  shartnomasi  bo’yicha  olingan  asosiy  vositalarni 
obodonlashtirish"  schyotida  uzoq  muddatli  ijara  shartnomasi  bo’yicha  ijaraga 
olingan mulkni obodonlashtirish bilan bog’liq kapital xarajatlar hisobga olinadi. 

---

 
202 
Uzoq  muddatli  ijara  shartnomasi  bo’yicha  olingan  asosiy  vositalarni 
obodonlashtirish  bo’yicha  kapital  xarajatlarga  shuningdek,  rekonstruktsiya  va 
modernizatsiya qilish xarajatlari ham qo’shiladi.