25 mavzu. Uslub va moda

1-rasm. Qadimgi yunonlar kiyimi
har bir davrning oʻziga xos proportsiyalari, kishi gavdasining goʻzallik - estetik timsoli hisoblangan masshtablari, geometrik xajmlari hamda ranglari boʻlgan [4].
Moda jamiyatning sotsial, tarixiy va badiiy rivojini ma`lum darajada aks ettiradi. SHunga koʻra u moʻayyan davrning konkret estetik idealini ifodalaydi, deyish mumkin
a v

2- rasm. a - Barokko uslubidagi kiyim (XVII asr)
b - Klassik uslubdagi kiyim (XX asr)

har bir davrdagi sinfiy jamiyatning estetik ideali sinfiy xarakterga ega boʻlgan. Kiyimda bu narsa sinfiy tabaqalanish tarzida namoyon etilgan. Kiyim dastlab kishining ijtimoiy holatini, martabasini belgilab bergan. hukmdor sinflar moda yaratayotganlarida oʻz manfaatlarini koʻzlaganlar, kiyim yordamida oʻzlarining imtiyozli holatiga diqqatni jalb etganlar. SHuning uchun ham oʻtmishdagi kiyimlar, "ish kiyimi" xarakteriga ega boʻlmagan. Kiyim oʻz davrining badiiy uslubiga xos jihatlarni mujassamlashtirib, shu davr bilan birga oʻzgaradi. Masalan, XVII asrdagi serhasham uslubga bashang, yaltiragan, besoʻnaqay kiyimlar mos tushgan (2-rasm). XIX asr boshidagi ampir uslubiga ixcham, sipo bichimdagi kiyim juda toʻgʻri kelgan [5]. XX asrda kiyimlarning formalari koʻpayishi natijasida formaning bajaradigan vazifasiga qarab, kiyimning klassik uslubi, sport va fantaziya uslubi paydo boʻlgan. Klassik uslubdagi kiyim (2-rasm) sipoligi, formasining ixchamligi, detallari juda kamligi, kiyim proportsiyalari kishi gavdasining tabiiy proportsiyalariga mosligi bilan ajralib turadi. Bunday kiyimning asosiy qismlari gavdaning tegishli qismlari ustiga aniq toʻgʻri keladi. Klassik uslubda tikilgan kiyim bezaklar bilan deyarli bezatilmaydi.

Sport uslubida tikilgan kiyim (3-rasm) formasining erkinligi, eng bichimining har xilligi, ustidan qoplangan choʻntaklari, choʻntak qopqoqlari, belbandlar, koketkalar, bahyalar, toʻqa, ilgak, piston, tugma kabi furnituralar mavjudligi bilan ajralib turadi.
"Fantaziy" uslubida tikilgan kiyim (4-rasm) detallar formasining har xilligi va savlatliligi bilan farq qiladi, Uning qismlari gʻayrioddiy, konstruktiv chiziqlari e`tiborni jalb qilmaydi, koʻpincha, halq motivlaridan foydalanilgan boʻladi.
Kiyim (kostyum)ning uslubini birinchi navbatda uning bichimi belgilaydi. Bichim, birinchidan, elka chizigʻi bilan engning formasi oʻrtasidagi nisbat bilan va ikkinchidan, kiyimning belgacha uzunlig, yubkaning formasi hamda uzunligi bilan ifodalanadi.
hamma buyumlarning uslub jihatdan yagonaligini saqlash juda muhim. Bir kiyimning oʻzida har xil uslubning aralash - quralash boʻlib ketishi koʻzga yaqqol tashlanadi, bunda puxta oʻylab yaratilgaн kompozitsiya ham buziladi [26].