1-топшириқ. L.S.Rubinshteyn o‘quv faoliyati motivlarini qiziqishlar bilan bog‘lagan holda quyidagicha turlarga ajratgan: 1. Fan va real borliqning bevosita o‘ziga nisbatan qiziqish. 2.Fan doirasida bajariladigan aqliy harakatlar qiziqish uyg‘otadi. 3. Bolaning qobilyati va layoqatiga bog‘liq qiziqishlar. 4. Kelajakdagi amaliy faoliyat bilan bog‘liq qiziqishlar.
Quyida keltirilgan misollarni yuqoridagi motivlarning qaysi biriga mos kelishini aniqlang. A) Menga fizika va kimyo fanlari yoqadi, chunki ushbu fanlar menga atrofni o‘rab turgan borliq haqidagi, tabiatda men uchun tushunarsiz bo‘lgan tibbiy hodisalarning mohiyatini ochib beradi.
B) 2019-2020 o‘quv yilida o‘qitiladigan fanlardan menga “Umumiy psixologiya” ayniqsa, psixikning taraqqiyoti juda yoqadi, chunki ilgari bunday mavzuga oid ma’lumotlarga duch kelmagan edim.
V) Menga oliy matematika yoqadi, chunki unda bajariladigan amallar aniq bo‘ladi.
D) “Yosh davrlari psixologiyasi” fanidan shaxs taraqqiyoti ma’lum bir izchillikda bayon qilingani uchun meni o‘ziga jalb etadi.
Ye) Rasmni yaxshi chizganim uchun rassomlarning faoliyatini o‘rganish menga yoqadi.
J) Men ko‘p fikrlayman, ayniqsa, yaqinlarimni qiyyonayotgan muammolarning yechimini topishga yordam berishni ko‘pincha yaxshi uddalayman, shu boisdan psixologiyaga qiziqaman.
Z) Saida geografiya, zoologiya, kimyo fanlariga qiziqadi. Ushbu fanlardan uning bahosi yaxshi. Saida kelajakda agronom bo‘lmoqchi.
K) Aziza adabiyotga qiziqadi. U o‘zini kelajakda buyuk yozuvchi bo‘ladi deb hisoblaydi.
Javoblar: 1.A,D 2.V,Ye,J,B 3.Z,K
2-топшириқ. Тест саволларига жавоб беринг.
1. Психология фани нимани ўрганади?
А) Инсон руҳий ҳолатини
Б)Психик жараёнларни, шахс индивидуал хусусиятларини
С) Кишиларнинг психик хусусиятларини
Д) Шахснинг хусусиятларини
Абу Райҳон Берунийнинг қайси асарида инсон ҳаётига доир хилма-хил маълумотлар келтирилган?
А) “Қутадғу билиг”
Б) “Хазойин-ул-маоний”
С) “Тиб қонунлари”
Д) “Ўтмиш ёдгорликлари”
3. Психика деганда нимани тушунасиз?
А) Юксак даражада ташкил топган материя (мия) хусусияти бўлиб, объектив борлиқнинг алоҳида акс эттирилишидир.
Б) Мия маҳсули, нерв тизимининг функциясидир.
С) Одамнинг руҳи, унинг руҳий ҳодиса ва руҳий ҳолатларидир.
Д) Бизнинг сезгиларимиз, фикрларимиз, туйғу-ҳисларимиз.
4. Одамнинг барча хатти-ҳаракатлари рефлектор ҳаракатларнинг мураккаб тизимидир, деган фикр И.М.Сеченовнинг қайси китобида берилган?
А) “Жон”
Б) “Бош мия рефлекслари”
С) “Инстинкт ва эҳтиёж”
Д) “Рефлекс”
5. Психика фаолият самараси ва ривожланиш маҳсули сифатида қараладиган бўлсагина, у тўғри тушунилиши ва айнан бир хил тарзда изоҳлаб берилиши мумкин. Юқоридаги фикр психологиянинг қайси тамойили моҳиятини очиб беради?
А) Реаллик
Б) Детерминизм
С) Онг ва фаолият бирлиги
Д) Психика ва онгнинг фаолиятда ривожланиши
6. Психологияда қайси тадқиқот методларидан фойдаланилади?
А) Объектив ва субъектив кузатиш методидан
Б) Кузатиш ва эксперимент методидан
С) Лаборатория методидан
Д) Кузатиш, эксперимент, суҳбат, анкета, социометрия ва тест методларидан
7. И.П.Павлов таълимотига кўра биринчи сигнал тизимини нима ташкил қилади?
А) Инстинктлар
Б) Ранглар, ҳидлар, образлар
С) Сўзлар
Д) Инстинктлар, эҳтиёжлар
8. Психология қайси фан соҳасига киради?
А) Оралиқ фанлар
Б) Ижтимоий фанлар
С) Гуманитар фанлар
Д) Аниқ фанлар
9. Психиканинг эволюцион тараққиёти қайси даврни ўз ичига олади?
А) Ибтидоий – жамоа даврини
Б) Одам онги пайдо бўлган даврни
С) Тирик организмлар пайдо бўлган даврни
Д) Қулдорлик тузими даврини
10. Қуйида берилган ҳодисаларнинг қайси қаторига психик тушунчалар киритилган?
А) Аланга, катак, диққат, мия, ҳаво, туйғу.
Б) Хоҳиш, идрок, ранг, ҳаво, ҳаракат, ёруғлик.
С) Сезги, қизиқиш, фикр, диққат, одат.
Д) Овоз, қобилиятлар, товуш, хаёл, муҳаббат.
11. Асалари ва чумолиларнинг мураккаб хатти-ҳаракатларини нима дейиш мумкин?
А) Ақлий хатти-ҳаракатлар
Б) Кўникмалар
С) Инстинктив ҳаракатлар
Д) Меҳнат
12. Онг деганда нимани тушунасиз?
А) Теварак-атрофимиздаги олам ҳақидаги билимларимиз мажмуидир.
Б) Одамнинг борлиқни билишга йўналтирилган фаоллигидир.
С) Бизнинг билимларимиз, фикр-мулоҳазаларимиз, тушунчаларимиз, ўз-ўзимизга баҳо беришимиздир.
Д) Борлиқ ҳақиқатни фақат одамгагина хос равишда психик акс эттиришнинг юксак шакли бўлиб, одамларнинг ижтимоий-тарихий фаолияти
Мотив нима?
А) Фаолиятга ундовчи ва унинг йуналишларини белгиловчи сабаб
Б) Содир этилаёган қаҳрамонлик ва жиноятнинг асосий сабаби
С) Кишини ўз-ўзини бошқариши
Д) Хатти – ҳаракталарнинг сабабчиси
Фаолиятда мотив қандай вазифани бажаради?
А) Ундовчилик
Б) Сигналлик
С) Экспрессив (ифодалаш) ва сигналлик
Д) Мақсадга йуналтириш ва акс эттириш
15. Oнгли мaқсaд билaн бoшқaрилaдигaн ички (псиxик) ёки тaшқи (жисмoний) фaoл xaтти-ҳaрaкaт нимa дeб аталaди?
A) мeҳнaт
Б) ҳaрaкaт
С) ижoд
Д) фaoлият
16. Фaoлиятнинг aсoсий турлaри: ўқиш, ….., ўйин. Тушириб қoлдирилгaн турини кўрсaтинг.
A) кўникмa
Б) oдaт
С) мeҳнaт
Д) фaoлият
17. Идентификация нима?
А) Тил ёки бошқа белгилар воситасида ахборот бериш.
Б) Бир кишининг ўзига ёки бошқаларга йўналтирилган нутқи.
С) Ўзини бошқа кишининг ўрнига қўйиш орқали унга тенглаштириш.
Д) Инсоннинг товушсиз нутқ фаолиятининг ўзига хос тури.
18. Афазия деганда нимани тушунасиз?
А) Бош мия пўстлоқ қисмидаги марказлар фаолиятининг шикастланиши натижасида нутқнинг бузилиши.
Б) Инсоннинг товушсиз нутқ фаолиятининг ўзига хос тури.
С) Сўз белгилари йиғиндиси.
Д) Мулоқот техникаси ва усуллари.
19. Педагогик мулоқот қандай муносабат тури ҳисобланади?
А) Ишлаб чиқариш
Б) Маиший
С) Иш юзасидан
Д) Шахслараро муносабат
20. Шахс камолоти қайси омилларга боғлиқ?
А) Ижтимоий муҳитга
Б) Шахс эҳтиёжи, таълим-тарбия ва ўзлигини англашга
С) Наслий – ирсий хусусиятларга
Д) Оилавий шароитга боғлиқ
21. Қуйидаги фикрларнинг қайси бири шахснинг йўналишини бир мунча аниқ таърифлаб беради?
А) Шахснинг установкаси, оламни махсус йўналишда идрок қилишга тайёрлиги.
Б) Кишининг қизиқишлари ва билиш билан боғлиқ бўлган эҳтиёжларининг эмоционал намоён бўлиши.
С) Шахснинг тараққиёт даражасини характерлаб берувчи хислатларнинг таркиб топиши.
Д) Кишининг англанган мотивлар билан рағбатлантирувчи фаоллигидир.
22. Конформлилик нима?
А) Мослашиш
Б) Уддабуронлик
С) Келишувчанлик
Д) Қабул қилмаслик
23. Ўқитувчи фаолиятида диққатнинг қайси хусусиятлари намоён бўлади?
А) Турғунлиги ва тезлиги
Б) Ҳажмнинг катталиги
С) Тақсимланишнинг катталиги ва тез бўлиниши
Д) Тўпланиши ва барқарорлиги.
24. Ўқувчи дарсда ўз диққатини аввал ўқитувчига, сўнгра доскага, кейин дафтарга ва яна ўқитувчига қаратади. Айтингчи, бу ерда диққатнинг қайси хусусияти намоён бўлади?
А) Тақсимланиши
Б) Кўлами
С) Кўчиши
25. Диққат нима?
А) Психик фаолият шакли бўлиб, объектнинг сезги органларига таъсир этишидан пайдо бўлади.
Б) Объектни танлаб идрок қилиш.
С) Психик фаолият шакли бўлиб, одам онгининг муайян объектга йўналтирилиши ва тўпланишида намоён бўлади.
Д) Организмнинг ички ҳолати, анализаторнинг қўзғовчига қаратилиши.
. Психология фани нимани ўрганади?
А) Инсон руҳий ҳолатини
Б)Психик жараёнларни, шахс индивидуал хусусиятларини
С) Кишиларнинг психик хусусиятларини
Д) Шахснинг хусусиятларини
2. Психологияда дуализм оқимининг асосчиси ким?
А) Арасту
Б) Афлотун
С) Гиппократ
Д) Фалес
3. Қуйидагиларнинг қайси бирида билиш жараёнлари кўрсатилган?
А) Сезги, идрок, хотира, тафаккур, хаёл
Б) Сезги , идрок, хотира, тафаккур, хиссиёт
С) Сезги, идрок, хотира, тафаккур, қобилият
Д) Сезги, идрок, хаёл, хотира, қобилият
4. Биoлoгик aҳaмиятгa эгa бўлгaн таъсирлaргa жaвoб бeришдa кўринaдигaн aкс эттириш тури?
A) Сeзгилaр
Б) Сeзгирлик
С) Сeзувчaнлик
Д) Сeнсoр
5. И.П.Павлов таълимотига кўра биринчи сигнал тизимини нима ташкил қилади?
А) Инстинктлар
Б) Ранглар, ҳидлар, образлар
С) Сўзлар
Д) Инстинктлар, эҳтиёжлар
6. Индивидуaл ҳaёт дaвoмидa oрттирилгaн xaтти-ҳaрaкaт шaкллaри?
A) Инстинктлaр
Б) Кўникмaлaр
С) Рeфлeкслaр
Д) Одaтлaр
7. Психологияда қайси тадқиқот методларидан фойдаланилади?
А) Объектив ва субъектив кузатиш методидан
Б) Кузатиш ва эксперимент методидан
С) Лаборатория методидан
Д) Кузатиш, эксперимент, суҳбат, анкета, социометрия ва тест методларидан
8. Психодиагностика нима?
А) Шахснинг (гуруҳнинг) психологик хусусиятларини, унинг психологик нуқсонларини ва бу нуқсонлар сабабларини махсус психологик методлар ёрдамида ўрганиш, аниқлаш
Б) Шахснинг маънавий шаклланишини таъминловчи шарт-шароитлар яратиш
С) Шахс камолоти ва интелектуал тараққиёти жараёнида вужудга келиши мумкин бўлган психологик бузилиш ва нуқсонларни олдини олиш
Д) Шахс меҳнат қобилиятларини аниқлайди
9. Муҳандислик психологияси ўрганадиган асосий йуналиш – бу…
А) Одам ва машина ўзаро таъсири муаммолари
Б) Илмий-техника тараққиёти ва инсон омили масалалари
С) Психофизиологик, антропометрик мураккаб тузилишларни лойиҳалашни ташкил қилиш
Д) Меҳнат ва ишчи муҳитни ташкил қилиш муаммолари
10. Тарбиячи фаолиятида психологиянинг қайси соҳаларига оид билимлар етакчи бўлиши лозим?
А) Шахснинг индивидуал хусусиятлари
Б) Психик жараёнлар
С) Шахс ва шахслараро муносабатлар
Д) Болаларнинг ёш хусусиятлари
11. Социометрик методни ким ишлаб чиққан?
А) Дж. Морено
Б) Вундт
С) Ж. Пиаже
Д) Маслоу
12. Онгни юзага келишининг асосий шарти нима?
А) “Мен” тушунчаси
Б) Тил
С) Ҳаракат
Д) Меҳнат
13. Эҳтиёж деб нимага айтилади?
А) Маълум хатти-ҳаракатларнинг зарурлигини англашга айтилади.
Б) Одамнинг ҳаёти ва унинг тараққиёти учун зарур бўлган нарсаларга муҳтожлигини ҳис этишдаги ҳолати бўлиб, у кишининг фаоллиги манбаи тариқасида намоён бўлади.
С) Инсон хатти – ҳаракатларининг йиғиндиси
Д) Кишининг маданий бойликларга бўлган ўз муҳтожлигини англаши
14. Фаолият тўғрисида тушунча беринг?
А) Борлиқни тўғри акс эттиришдир.
Б) Организмнинг муҳитдаги фаол ориентациясини таъминлашдир.
С) Эҳтиёжларни қондиришга қаратилган фаолликдир.
Д) Кишининг олам билан ўзаро муносабатда бўлиш жараёнидир.
15. Мотив деганда нимани тушунасиз? А) Эҳтиёжни қондиришга мойил предмет
Б) Англанмаган хатти-ҳаракат истаги
С) Узоқ мақсадлар билан боғлиқ бўлмаган бирон мақсад
Д) Англанган ёки англанмаган иш-ҳаракат бўлиб, бирон эҳтиёжнинг субъектив ифодасини билдиради.
16. Мулоқот ҳақида тушунча беринг?
А) Шахснинг муҳим эҳтиёжи
Б) Киши турмуш тарзининг фаолиятидан кам бўлмаган бир томони
С) Кишининг бошқа одамлар билан ўзаро муносабатда бўлиш шакли
Д) Икки ёки ундан ортиқ кишиларнинг ахборот алмашишдаги ўзаро таъсири
17. Шахслараро муносабатлар ҳақида берилган фикрни кўрсатинг?
А) Одамлар ўртасидаги фаолиятда ва гуруҳлардаги мулоқотда юзага келадиган муносабатлар.
Б) Раҳбарлар ва ходимлар ўртасидаги муносабатлар.
С) Тарбиячи ва тарбияланувчилар ўртасидаги муносабатлар.
Д) Фаолият жараёнида одамлар ўртасидаги диалог.
18. Нутқ ва тафаккурнинг ўзаро боғлиқлигини тўғри белгилаб берувчи жавобни топинг?
А) Тафаккур билан нутқ бирдир, аммо айнан бир хил ҳодиса эмас.
Б) Тафаккур билан нутқ бир-бирига боғланмаган ҳолда мавжуддир.
С) Тафаккур билан нутқ айнан бир хилдир.
Д) Дарҳақиқат, инсон тафаккури нутққа таяниши шарт эмас.
19. Қуйидаги фикрларнинг қайси бири шахсни аниқ таърифлайди?
А) Шахс – ижтимоий муносабатлар мажмуидир.
Б) Шахс – психик тараққиётнинг маълум даражасига эришган одамдир.
С) Шахс - кишининг ўз-ўзини билиб олиш жараёнида ўзини яхлитлигича идрок қилиш ва ўзини ўзгалардан ажратиб олган ҳолда “Мен” деб ҳис этишдир.
Д) Шахс – жамиятнинг қобилиятсиз аъзосидир.
20.Шахс фаоллигининг манбалари нималардан иборат?
А) Киши организмининг талабларидан
Б) Шахснинг йўналишидан
С) Англанмаган интилишлардан
Д) Кишининг мотивларида ифодаланадиган эҳтиёжлардан
21. Қуйидаги фикрларнинг қайси бири шахснинг йўналишини бир мунча аниқ таърифлаб беради?
А) Шахснинг установкаси, оламни махсус йўналишда идрок қилишга тайёрлиги.
Б) Кишининг қизиқишлари ва билиш билан боғлиқ бўлган эҳтиёжларининг эмоционал намоён бўлиши.
С) Шахснинг тараққиёт даражасини характерлаб берувчи хислатларнинг таркиб топиши.
Д) Кишининг англанган мотивлар билан рағбатлантирувчи фаоллигидир.
22. Мақсадсиз психик фаолиятнинг йўналтирилиши ва тўпланиши диққатнинг қайси турига хос?
А) Ихтиёрсиз диққат
Б) Ихтиёрий диққат
С) Ихтиёрийдан сўнгги диққат
Д) Тўғри жавоб йўқ
23. Диққaтнинг физиoлoгик aсoсини нима ташкил қилади?
A) “Бу нимa?” рeфлeкси
Б) Эҳтиёж вa фaoллик
C) Рeфлeкс
Д). Мувaққaт нeрв бoғлaнишлaрининг aктуaллaшуви
24. Қишлоқ аёлининг урчуқ йигириб ўтириб, телевизор кўриши, суҳбатлашиши диққатнинг қайси хусусиятига мисол бўлиши мумкин?
А) Тақсимланишига
Б) Кўламига
С) Кўчишига
Д) Барқарорлигига
25. Ихтиёрийдан сўнгги диққат турини ким ишлаб чиққан?
А) Павлов
Б) Ухтомский
С) Добринин
Д) Сеченов