23-mavzu. Zarrachalari metall bogʻlangan qattiq jismlar

23-mavzu. Zarrachalari metall bogʻlangan qattiq jismlar.
Reja
1. Metallik bog’li qattiq jismlarga qo’yiladigan asosiy talablar va ularning xossalari.
2. Mono va polikristallarning xossalari.
3. Metall qotishmalar.

• 
  Metallik bog’li qattiq jismlarga qo’yiladigan asosiy talablar va ularning xossalari.
  
• 
  Metall materiallarning xossalari xilma-xil bo’lib, ularni fizikaviy, kimyoviy, mexanikaviy va texnologik xossalarga ajratilish qabul qilingan.
  
• 
  a) Metallarning fizik xossalariga ularning rangi, zichligi, issiqlik o’tkazuvchanligi, suyuqlanish harorati, issiqdan kengayuvchanligi, issiqlik sig’imi, elektr o’tkazuvchanligi, magnit xossalari kiradi.
  
• 
  Rangi deb, metallning unga tushgan yorug’lik nurlarini qaytara olish xususiyatiga aytiladi. Masalan, mis qizg’ish ranglarni, alyuminniy kumushsimon oq ranglarni qaytaradi.
  
• 
  Zichligi hajm birligida to’plangan massa bilan xarakterlanadi.
  
• 
  Suyuqlanish - qattiq holatdan suyuq holatga o’tish jarayonidar. Temirning suyuqlanish harorati 1539 ⁰С, qalayniki 232 ⁰С, misniki 1083 ⁰С.
  
• 
  Issiqlik o’tkazuvchanligi, bu metallarning issiqlikni yutib, sovitilganda uni qaytarish xususiyatidir.
  
• 
  Issiqdan kengayuvchanligi, bu qizdirganda metallarning kengayib, sovitilganda qisqarish xosasidir.
  
• 
  Metallning issiqlik sig’imi deb, qizdirilganda ma’lum miqdordagi issiqlikni yutish xususiyatiga aytiladi.
  
• 
  Metallning o’zidan elektr toki o’tkazish xususiyatiga elektr o’tkazuvchanligi deyiladi.
  
• 
  b) Metallarning kimyoviy xossalari. Metall va qotishmalarning kimyoviy xossalari, bu ularning oksidlanishga, tashqi muhit, havo, namlik, kislota va boshqalarning ta’siridan yemirilishiga qarshi to’ra olishi xossalaridir. Aytib o’tilgan omillar ta’siridan kimyoviy yemirilishga metallarning korroziyasi deyiladi.
  
• 
  Korroziya 2 turga bo’linadi: kimyoviy va elektrokimyoviy korroziya.
  
•