23-mavzu. Tovarlarning raqobatbardoshligini baholashga uslubiy yondashuvlar

23-MAVZU. TOVARLARNING RAQOBATBARDOSHLIGINI BAHOLASHGA USLUBIY YONDASHUVLAR
1. Amaldagi xalqaro va milliy standartlar, qonunlar va hujjatlar, texnik reglamentlar, mahsulotlarni ishlab chiqaruvchilarning standartlari, patent hujjatlari bilan belgilangan normativ parametrlar.
2. Mahsulotning raqobatdoshligini tavsiflovchi ko‘rsatkichlar tarkibi.
3. Iste'molchi nuqtai nazaridan raqobatbardoshlik piramidasi.
4. Tovarlarning raqobatdoshligini shakllantirish.
Raqobatbardoshlik — mazkur bozorda mavjud eng yaxshi o’xshash ob’ektlarga nisbatan aniq ehtiyojni qondirish darajasini tavsiflovchi ob’ekt xususiyatidir.
Ratsobatbardoshlik — integral tushuncha. Tahlil qilinayotgan tovar raqobatbardoshligini o’lchash uchun mazkur va raqib tovarlar xizmatining me’yoriy muddatda foydali effektini tavsiflovchi sifat informatsiyasi hamda ob’ektlar hayotiy tsikllari davomidagi jami sarflarni bilish zarur.
Raqobatdoshlik muayyan vaqt va bozorda o‘zaro taqqoslash orqali aniqlanishi mumkin bo‘lgan nisbiy ko‘rsatkich hisoblansa-da, xususiylik tavsifiga ham egadir. Chunki har bir istemolchi o‘z talabini ma'lum mezonlar asosida baholab, aynan o‘z ehtiyoji va talabini to‘liq qondiradigan xizmatlardangina foydalanadi.

Guruhlar	ko'rsatkichlari
Normativ	Mexanik ifloslanish, kleykovina, yog ', oqsil, uglevodlar
Texnik	Oziq-ovqat, energiya qiymati, kaloriya tarkibi, saqlash muddati, zararli moddalar va og'ir metallarning tarkibi, kimyoviy tarkibi
Jismoniy	Donning fizik va sinov og'irligi, don mahsulotlarining jismoniy og'irligi
Texnologik	Rang, hid, mustahkamlik va boshqalar.
Transport	Kam tashiladigan va tashiladigan, qadoqlangan mahsulotlarning ulushi
Iqtisodiy	Sotish narxi, daromad tarkibidagi don mahsulotlari xarajatlarining ulushi, tavsiya etilgan va tibbiy me'yorga nisbatan haqiqiy iste'mol darajasi, tannarxi narxi, mehnat zichligi, rentabellik darajasi
Tashkiliy	Bozor ulushi, sotish tarkibi, sotilishi, tovar aylanmasi