№22 variant 1-topshiriq

№ 22 variant

1-topshiriq

Berilgan savollarga yozma tarzda javob bering.

1.Shаrq dоnishmаdlаri vа mutаfаkkirlаrining ijоdiy mеrоsidа mudаrrislаrni tаnlаsh, ulаrgа qо‘yilgаn tаlаb, ulаrning mаhоrаti, mulоqоt, muоmаlа mаdаniyatigа qо‘yilgаn tаlаblаr.
2.Hоzirgi zаmоn pеdаgоgikаsidа ilmiy-pеdаgоgik аdаbiyotlаrdа pеdаgоgik mаhоrаt, pеdаgоgik tехnikа (uning tizimi vа mоhiyati hаqidа оlg‘а surilgаn g‘оyalаr).
3.Nаzоkаt vа tаktikа muаmmоlаri

1.Sharq donsihmandlari va mutafakkirlarining ijodiy merosini muddarislarni tanlash ularga qo’yilgan talablarni tanlash ,ularga qo’yilgan talablarning mahorati muloqot , muomala madaniyatiga qo’yilgan talablar

Movarounnarhrda ilm-fan va ma’rif sohasida o’z xizmatlari biln dunyoga mashhur bo’lgan faylasuf va mumajjim , matemtika , fizika , tibbiyot , tarix , til va adabiyot, pedagogika sohasida ilmiy merosi bilan nom qoldirgan Muhammad Muso al-Xorazmiy , Abu Nasr Forobiy , Ahmad al-Farg’oniy , Abu Rayhon Beruniy , Abu Ali Ibn Sino kabi qomusiy olimlar faoliyat olib bordilar. Qomusiy olimlar o’z ilmiy merosida ta’limiy- axloqiy asarlar yaratishga ham kata e’tibor berib, bu asarlarda ilgari surilgan g’oyalar insonning ham axloqiy ham estetik va jismoniy jihatdan kamol topishiga , pedagogic fikr tarqqiyotida kata ahamiyatga ega bo’ldi. Shuningdek , sharq uyg’onish davrida sof pedagogic asarlar ham yartailib , ta’lim tarbiyada inson takomilining xususiy va umumiy metodlari haqida o’lmas ta’limoti bilan mom qoldirgan. Qomusiy olimlar o’z ilmiy merosida insonning aqliy , axloqiy , jismoniy va estetik takomili masalalariga katta e’tibor bergnlar.Masalan , Muhammad Al-Xorazmiy (783-850) insonning kamolga yetishi vainsoniy munosabatlarni yo’lga qo’yishida ilm fanning muhim ahamiyatga ega ekanligi to’g’risidagi g’oyani ilgari surgan holda pedagogik fikr tarqqiyotida munosib o’rin egallagan, Muhammad al_xorazmiy ilmiy merosi nilan bilish nazariyasiga o’zining ulkan hissasini qo’shdi. “Al-litob al-muxtasar fi hisob al-jabr va –l muqabala “asarida sonli kvadrat ciziqli tenglamalar va ularni yechish yo’llarini bayon etadi.Muhammad al-Xorazmiyning matematikaga oida ikkinchi kitobi “Hind arifmetikasi haqida asar o’nlik tizim raqamlariga bag’ishlangan .Mazkur asar faqat sharqdagina emas, Yevropada ham qo’llanma sifatida shuxrat taratdi. Muhammad al-Xorazmiy o’zining fallakiyotga doir ishlarida hindlarning falakkiyot jadvallarini tahlil etib, “Xorazmiy ziji “ nomi bilan mashxur astonomik jadvallar tuzdi. Bu kitob ham bir necha asrlar bu soha olimlariga qiziqish uyg’otdi. Va 1126-yillarda lotinchaga tarjima qilindi. Barcha mutafakkirar kabi Muhammad al-Xorazmiy ham ko’rgazmalilik –tajriba metodlari bilan , bilim berishning turli vositalari savol javob , malaka , ko’nikmalarini shakllantirish metodlari , bilimlarni sinash metodlaridan foydalangan Muhammad al-Xorazmiy bilish nazariyasida muhim hissa qo’shdi. U birinchidan bo’lib, sinov-kuzatish va sinov metodlariga asos soldi. U birinchi marta insonlar o’rtasidagi munosabatlarni matematik kataklarda ifodaladi. Alloma ilmiy faoliyatining metologik jihatlariga katta ahamiyat berdi.

O’rta asr ijtimoiy –falsafiy fikr taraqqiyoti mutafakkiri Abu Nasr Forobiy nomi bilan bog’liq bo’lib ,uning inson kamoloti haqidagi ta’limoti ta’lim tarbiya sohasida katta ahamiyatga ega. Mashhur Yunon faylasufi Arastudan keyin sharqda o’z bilimi , fikr doirasining kengligi bilan nom chiqargan Forobiyni yirik mutafakkir “Muallimiy soniy “ Ikkinchi muallim deb ataydilar Abu Nasr Forobiy (to’liq Abi Nasr Muhammad Inb Muhammad Ibn Uzaliq inb Tarxon Al Forobiy ) hijriy 260 yilda Shosh Toshkentga yaqin Farob degan joyda harbiy xizmatchi oilasida tug’ilgan .Ba’zi manbalarda Farobiy 7- dan oshiq tilni bilganligi haqida gapiriladi. Tadqiqotchilar uning 160 dan ortiq ilmiy asarlar yaratganligini qayd etadilr. Farobiy o’zidan keyin juda boy ilmiy meros qoldirgan. Falasafa , musiqa , filologiya va boshqa tabiiy ilmiy bilimlarning urli sohalarida asarlar yaratgan. U o’zining “Baxt soadatga erishuv yo’llar haqida risola” asarida “Davlatning vazifasi insonlarni baxtu-saodatga olib bolrishidadir deb yozai. U bu esa ilm va yaxhi axloq yordamida qo’lga kiritadi. “Forobiy davlatni yetik shaxs boshqarish lozim deydi: ya’ni jamoani idora etuvchi adolatlai doni bo’lishi , qonunlarga rioya etsihi va qonunlar yrata olishi , kelgusini oldindan ko’ra bilishi , boshqalarga g’amxo’r bo’lishi lozim deydi. Farobiy ta’lim tarbiyaga bag’ishlangan asarlarida ta’lim tarbiyaning muhimligi unda nimalarga e’tibor berish zarurligini , ta’lim tarbiya usullari va uslubi haqida fikr yuritiladi. “Fozil odamlar shahri” , “Baxt soadatga erishuv to’g’risida” gi ,”Inson –al ulum”, “Ilmlarning kelib chiqishi” ,Aql ma’nolari tog’risida kabi asarlaraida ijtimoiy tarbiyaviy qarashlari o’z ifodasini topgan. Farobiy ta’li tarbiyasiga birinchi marta ta’rif bergan olim sanaladi. Ta’lim degan so’z insonga o’qitish , tushutirish asosida nazariy bilom berish :tarbiya nazariy fazilatni , ma;kum hunarni egallash uchun zarur bo’lgan xulq normalarini va amaliy malakalari o’rgatishdir , deydi olim.

Farobiy ta’limda barcha fanlarning nazariy asoslari o’rganilsa , tarbiyada ma’naviy-axloqiy qoidlari , odob me’yorlari o’rganiladi. Kasb hunarga oid malakalar hosil qilinadi, kab hunarga oid malakalar hosil qilinadi deb uqtiradi. Bu muhim vazifa tajribali tarbiyaning turli metodlari yordamida amalga oshiriladi. Aloq masalasi faylasuflarning ham buyuk mutafakkirlarning ham tarixchi-yu shoir ham shrq davri falsafasi pedagogkasida ta’limiy axloqiy yo’nalish muhim ahamiyat kasb etadi. Axxloq masalasi faylasuflarning ham buyuk birdek diqqat markaazida bo’ldi. . Ta’limiy axloqiy risola la paydo bo’lib, axloqning ham nazariy , ham amaliy masalalari tashkil etildi. “Qutadg’u bilig”, “Axloqi Nosiriy”, “Qobusnoma” , “Hibbat ul-haqoyiq , “Guliston “, “Bo’ston”, “Axloqi Jaloliy” , “Aloqi Muhsiniy”, “Mahbub-ul qulub” kabi Yusuf Xos Hojib Nasuddin Sufiy” . Kaykovus “Ahmad Yugnakiy Muslihiddin Sa’diy , Abdurahmon Jomiy , Alisher Navoiy , Jaloliddin Davnoniy,Husayn Voiz Koshifiylarning muammosini hal etish sohasida yaratilgan sof pedagogic asaralari sifatida muhim ahamiyatga ega. Mazkur ta’limiy -axloqiy asarlarada insonning ma’naviy kamolga yetishida yuksak axloqqa ega bo’lishi ilm fanni egallashi asosidagina amalga oshirishi mumikn degan g’oya ilgari surildi. Chunki biz nazarda tutayotgan davrdan boshlab savod o’rgatish va ulardagi ko’rsatmalarni o’rganish va o’zlashtirib olish bilan birga olib borilgan. Shunga ko’ra , “Qur’on va Hadis” lardagi pand nasihatlar ham olimlar , ham aiblar ijodiga ta’dir etgan.Hadislarning ta’siriga sabab umuminsoniy fazilatlarga alohida urg’u berilgan .Ularda ilgari surilgan musulmonliklarning muhim hislatlari ; halollik saxovat, himmat , mehr –oqqbat , ehson sharm-hayo , ilm izlash , muomalaqoidalari,axloq mezonlari va boshqlar o;z ifodasini topgaan va Sharq adabiyotiga jumladan , talimiy axloqiy asarlarga ta’sir etgan . Ta’limiy –axloqiy asaralar bevosita Hadislarda ilgari surilgan g’oyalar asosida yaratildi. Hadislar ta’siri Yusuf Hos Hojibning “Qutadg’u bilig” asaridan boshlab Kaykovusning “Qobusnoma” , Ahmad Yugankiyning “Mahbub ul qulub “ va boshqa asarlar negizida ko’rinadi. Ham g’oya , ham mazmun ham shakl buning dalilidir, Yusuf Xos Hojib “ Qutadg’u bilig” asarini yozganda sharqda keng yoyilgan o’git nasihat janriga tayanib ish ko’rsa ham mulohazalarni bayn etishda ularga odamlarni to’liq iqror qilish muayyan ishonch hosil qilish uchun hayotiy dalillarga ko’proq murojat etadi. Maslan insonga yaxshilik bilan yomonlik qilishning o;qibatlari quyidagicha bayon etadi:

O’zing ezgu bo’lsang , oting maqtovga loyiqdir .

Agar yomon bo’lsang , tahsinga mahkumsan ey latif.

Tuban Zahhok ne tufayli tahqirga loyiq bo’ladi.

Baxtli faridum qanday qilib madhga sazovar bo’ldi.

2. Hozirgi zamon pedagogikasida ilmiy pedagogic adabiyotlarda pedagogik mahorat, pedagogik texnika (uning tizimi va mohiyati haqida olg’a surilgan g’oyalar)

Hozirgi kunning vazifalarini amalga oshirishda o’qitishning chuquqr ijtimoiy e’tiqodlilik bilan uyg’un ilmiyligiga qo’yilayotgan talablar g’oyatda muhimdir. Pedagogning vaifasi o’quvchilarga ilmiy, haqqoniy bilimlarni asli holicha tushuntirishdan , ularni bilimlarni mustaqil o’rganishlarida o’zlashtirilgan haqiqatlar borliqdagi –inson ongidan tashqariobyektiv mavjud narsalarga muvofiqligini kafolatlaydigan yo’lga solishdan iboratdir.Katta bolalar ta’limning birinchi pog’onasida olgan juz’iy bilimlar ham haqiqatni buzmasligi kerak. Pedagogik mahorat bu pedagogic jarayonning barcha shakllarini eng qulay va samarali holatda tashkil etish, , ularni shaxs kamoloti maqsadlari tomon yo’naltirish , tarbiyalanuvchilarda dunyoqarash qobiliyatini shakllantirish va ularda jamiyat uchun zarur bo’lgan faoliyatga moyillikdir.

O’zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasi hamda O’zbekiston Respublikasi Birinchi Prezidentining barkamol avlod tarbiyasi va ularning kasbiy mahoratini avvalo ta’lim muassasalarida oshirib borishga jiddiy e’tibor qaratilgan . Xususan 2010 yilning “Barkamol avlod” yili deb e’lon qilinishi ham pedagoglar va tarbiyachilar zimmasiga ulkan ma’suliyatlar yukladi. Oliy pedagogic ta’lim muassasalarida ushbu muammolarning yechimini topishda. “Pedagogik mahorat” fanini chuqur o’rganish muhim ahamiyat kasb etadi. “Pedagogik mahorat” tusgunchasiga turlicha izoh beriladi. “Oz kasbining mohir ustasi bo’lgan. Yuksak darajada madaniyatli o’z fanini chuqur biladigan , yondosh fanlar sohlaraini yaxshi tahlil eta oladigan, tarbiyalash va o’qitish uslubiyatini mukammal egallagan mutaxassis” Ushbu ta’rifning mohiyatidan kelib chiqib o’qituvchining pedagogic mahorati tushunchasi mazmunini shunday izohlash mumikn:

1.Madaniyatning yuqori darajasi , bilimldonlik va aql –zakovatning yuksak ko’rsatkichi.

2.O’z faniga doir bilimlarningmukammal sohibi

3.Pedagogik ca psixologiya kabi fanlar sohasidagi bilimlarni puxta egallash ulardan kasbiy faoliyatda foydalana olish.

4. O’quv tarbiyaviy ishlar metodikasini mukammal bilishi.Pedagogik mahorat tzimi quyidagi o’zaro b ir biri bilan bog’liq bo’lgan asosiy komponentlardan iborat:

1. Pedagogik insonparvarlik talablariga bo’ysunishi

2.Kasbga oid bilimlarni bishqa fanlar bilan aloqadarlikka mukammal bilish

3.Pedagogik qobiliyatga ega bo’lish .

4 Pedagogik texnika sirlarini puxta egallash.

Buyuk nemis pedagogi Adolf Disterveg o’qituvchining doimiy ravishda fanlarini mutola qilish bilan shug’ullanishi haqida gapirib , shunday degan edi: “ O’qituvchi muntazam ravishda fan bilan shug’ullanmog’I lozim. Aks holda u qurigan daraxt va toshga o’xshab qoladi. Qurigan daraxt va tosh meva bera olmagandek kelajakda bunday o;qituvchidan hech qanday natija kutib bo’lmaydi.

Hozirgi zamon fan va texnikasi jadal sur’atda rivojlanayotgan , zamonaviy axborot texnologiyalarining salmog’ keskin o’xshayotgan bir davrda o’qituvchi pedagogic mahoratini takomillashtirish muhim ahamiyat kasb etadi. Agar ilgari surilgan fanning biror sohasida ro’y berayotgan yirik yirik kashfiyotlar yaratilmoqda , bilimlarning ilgari noma’lum bo’lgan intilish beqiyos darajada o’isb borayotir. Shuning uchun hozirgi kunda o’qituvchi faqat o’z fani bo’yicha emas, balki o’z faniga yaqin bo’lgan sohalaridagi yangiliklarni bilishi talab etiladi. O’qituvchi pedagogic mahoratining tarkibiy qismlarini bilishi uning cheksiz imkoniyatlaridan foydalanishi lozim. Quyida keltirilgan pedagogic mahorat fanining asosiy tarkibiy qismlari milliy an’ana va urf odatlarimizdan kelib chiqib , hozirgi globala rivojlanish davrida yanada to’ldirib borilishi mumkin.

1. Nutq malaksi va texnikasini mukammal o’zlashtirish.

2. Tushunarli , ta’sirchan fikr va his tuyg’ularni so’zda ifodalash

3. Mimik va pantomimic harakatlardan o’z o’rnida foydalanish.

4. Ma’noli va ochiq chehrali nigoh bilan qarash

5. Hissiy psixik va tasodifiy holatlarda o’z his tuyg’ularini rivojlay olish .

6. Turli vaziyatlarga tarbiyachiga xos bo’lgan ijodiy kayfiyatni boshqarish

7. Kulgu va tabassumda samimiylikni e’tirof etish

8. O’quvchilar bilan doimo yaxshi kayfiyat va rag’batlantiruvchi munosabatda

bo’lish

9. Savodli vas of adabiy tilde so’zlash

10. Aniq imo-ishoralarni oz o’rnida ishlata olish.

11. Ijodiy pedagogic qobiliyatini qo’llay bilish

12. Yukasak zamonaviy axborot texnologiyalari va portal tizimidan erkin

foydalana olish.

13.Muosharat odobiga doimo rioya qilish. Buyuk allomlardan Abdurahman Jomiy o’z asarlarida tarbiyachi muallim faoliyatiga quyidagicha ta’rif beradi:

“Muallim bilimli , aqlli, adolatli o’zida butun yuksak fazilatlarni mujassamlashtirgan bo’lishi kerak .O’zini nomunosib tutgan odam hech vaqt bolalalarga bilim va odob bera olmaydi.

Pedagogik texnika -o’qituvchining nafaqat ta’lim-tarbiya jarayonida balik butun kasbiy faoliyatida zarur bo’lgn umumiy pedagogic bilim va malakalar majmuidir. Pedagogik texnikaning muhim jihatkaridan bu avvalo , o’qiyuvchining mahoratini belgilovchi kasbiy ko’nikmalar hisoblanadi, ya’ni uning savodli va ifodali so’zlay olishi o’z fikti mulohazasini va bilimini tushunarli tilde ta’sirchan bayon qilishi his tuyg’usini jilovlay olishi so’zning cheksiz qudtari orqali o’quvchilar ongiga va tafakkuriga ta’sir o’tkazishi hozirjavoblik psixologik bilimlarga ega bolishi kabilardir.Hozirgi kunda pedagogic texnika tushunchasu ikki guruhga bo’linib o’rganiladi. Birinchi guruh komponentlari o’qituvchining shxsiy axloqiy fazilatlari va xulqi bilan bog’liq bo’lib, ta’lim tarbiya jarayonida o’z o’zini boshqarish malakalarida namayon bo’ladi. Pedagogik texnikaning muhim xususiyatlaridan biri o’qituvchining o’quvchilar bilan bevosita muloqoti jarayonida shakllanadigan kasbiy texnik konikma va malakalardir.

O’qituvchining pedagogic texniksi pedagogic faoliyatining tashkiliy shakli bo’lib , qo’l bilan tutib bo’lmaydigan , behad uzoq ijodiy izlanishlar va azob uqubatlar kechinmalar tinimsiz pedagogik faoliyat o’qituvchining fahm farosat bilan , bilim va mahoarti bilan amalga oshiriladigan qizg;in ijodiy mehnatning mahsulidir.

O’qituvchi avvalo tarbiyachi sifatida o’zida yuqoridagi malakalarni shakllantirishi , ukarning mazmunini chuqur o’zlashtirib, pedagogic texnikasi egallashning imkoniyatlaridan foydalanishi kerak. Shunda u o’qituvchini pedagogic mahorat sari yetaklaydi. Shunday qilib o’qituvchining tashqi ko’rinishi ham peadogogik texnikaning muhim hususiyatlaridan biri bo’lib , tarbiayalanuvchiarga ko’rib eshitib turgan narsalarni erkin fikrlash orqali o’z mulohazalarini mustaqil cho’chimasdan o’qituvchiga yetkazish imkoniyatini beradi. “Tarbiyachi tashkil etsihni , yurishnin hazillashishni quvnoq yoki jahldor bo’lishini bilishi lozim , u o’zini shunday tutishi kerakki uning har bir harakati, yurish turishi , kiyinishi bolalarni tarbiyalasin”-deb yozgan edi taniqli pedagog A.S Makarenko.

3.Nazokat taktika muammolari.

O’qituvchining o’quvchilarga muhitga uzviy ravish qo’shilib keta olishi nihoyatda qiyin jarayon .Lekin uning pedagogik faoliyati bevosita o’quvchilar orasida olib boriladi.O’zaro munosabatlarni ishonch va do’stlik tuyg’ulari bilan mustahkamlanib borish o’qituvchidan jiddiy psixologik tayyorgarlikni alab qiladi. Buning uchun o’qituvchi avvalo , turli xarakterdagi o’quvchilardan iborat bo’lgan sinf jamoasida tez-tez ozgarib turadigan pedagogic vaziyatlarda darhol o’z munosbatini bildirishi va unga odilona baho berishi kerak. U o’quvchilar xatti- xarakatni to’g’ri idrok etishi , tarbiyaviy metodlarini o’z o’rnida qo’llashi , o’quvchilar bilan muomalada bosiqlik , sabr , milliy an’ana va turmush tarzimizdan kelib chiqgan muruvvat va himmat odamiylik va mehr oqibat tuyg’ularini ko’rsat olishi shart. Bu vazifalar o’qitivchining zimmasiga yuklanadigan va rioya qilishi lozim no’lgan pedagogic nazorat deb, atalmish faoliyatning zarur shartidir.

Pedagogik nazokat- o’qituvchi axloqiy ma’naviy qiyofasini namayon etuvchi me’yor tuyg’usi yoki xulq va odob qoidlariga rioya qilishi demakdir. Pedagogi nazokat o’qituvchining o’uvchilar bilan o;zaro munosabati tashkil qilish vositasi.

Psixologik til bilan aytganda nazokat insonning bir qolipdagi barqaror tasavvurlarida mujassamlashgan shaxsiy insoniy hislatlarni yig’indisi Pedagogik nazokat pedagogic mahorat bilan birga yillar davomida ustozlar tajribasini o’rgangan holda va o’z hayotiy hamda kasb faoliyati tajribalaridan kelib xhiqishi shakllantirib boriladi. O’qituvchining ma’naviy yetuklik darajasi va malakalarini egallashi maxsus psixologik bilimlarga ega bolishida o’quvchilar yosh xuxuxiyati psixologiyasini va bolalarning individual xarakyerini bilish bilan bog’liq. Xushmuomalalik , shrq mutafakkirlari ijodida yuksak odob namunasi sifatida tasvirlangan. Dilkashlik o’qituvchi uchun ajoyib bezak hisoblanadi. Va muosharat odobi sifatida talqin qilinib, o’quvchilar ongiga singdirilgan o’qituvchining dilkashligi

-uchta tarkibiy qismini birlashtiruvchi jarayondir.

-muloqotda zaruriyatning mavjudligi ;

-muloqotdan keyin, muloqot paytida muloqotgacha yaxshi kayfiyati

Ushbu ta’rfda muloqotning o’qituvchi kasbiy faoliyatidagi ijodiy jihatlari ko’rsatilgan. Biroq muloqot uchun zaruriyatning hamisha mavjudligi umuminsoniy xususiyati bo’lib, u barcha kasb egalariga taalluqlidir. Hozirgi kunda ta’lim tarbiyaning insonparvar , demokratik , xarakterda ekanligi o’quvchilarni erkin, mustaqil fikr yuritishiga va ongli intizomga o’rgatish . intellektu va ma’naviy axloqiy jihatdan shakllanmagan ta’sirlarga va ruhiy kechinmalariga tez beriluvchi ota-onaning sevimli farzandi bo’lgan murg’’ak qalb egalari bilan muloqot qilayotganligi aslo unutmasligi kerak. O’qituvchilar bilan muloqotda pedagogic tahtga zid bo’lgan qo’pollik adolatsizlik, qo’rqitish , haqorat , mensimaslik , pedagogikaga zidc bo’lgan jazolash usullarini qo’llash va boshqa ular sjhaxsiga salbiy ta’sir qiladigan turli jarayon so’zlar ishlatish o’quvchilar qalbini umuman tuzalmaydigan darajada jarohatlab qo’yishi yoki o’qituvchining obro’siga putur yetkazishi mumkin. O’qituvchi va o’quvchi o’rtasida bunday qaramaa qarshiliklar , ko’pincha dars va darsdan tashqari jaraayonlarda sodir bo’ladi. Bunda ayniqsa yosh o’qituvchilarning pedagogik takt sirlarini bilmasliklari tajribasialigi pand beradi. O’qituvchining taktik mahorati birdaniga shakllaninb qolmaydi. U yilllar davomida pedagogik faoliyatida , ustozlar tajribasini o’rganishda dars jarayonida , sinfdan tashqari faoliyatida va tarbiyaviy soatlarda o;quvchilar bilan muloqotda takomillashib boradi. Dars jarayonida pedagogik mahoratning asosi bo’lmish pedagogic taktga ega bo’lish o’ituvchi uchun juda zarur .

Nazokat va takta darsning barcha etaplarida zarur.Ayniqsa o’quvchilar bilimini baholash vaqtida bunga alohida e;tibor berish kerak. Javob berayotgan vaqtida gapni b’lish “hech narsa bilmaysan “ , “bu gaplar nimaga kerak” kabi so’zlar bilan ularni to’xtatish mumkin emas. Ba’zi duduq o’quvchilar nazokatli o’qituvchilar darsida yaxshi gapira olsa taktsiz o’qituvchi darsida javob berishda qiynaladilar.

Pedagogik nazokatni egallash sharoitlari . Pedagogik nazokat pedagogik mahorat bilan birga tarbiyalanadi va egallanadi .O’qituvchining ma’naviy yetuklik darajasi , bolalar bilan muloqot ko’nikmalarini egallashida o’z ustida katta mehnat natijasida erishadi.

2 – topshiriq. Testlarni eching
1. Kasbiy bilimlar mukammal bo’lishi uchun nimalar talab etiladi?
a. Fan metodologiyasi, nazariy bilimlar, pedagogik qobiliyat, ko’nikma va malakalar.
b. Metodik bilimlar, ta’limning texnologik tomoni, kasbiy qobiliyatlarga ega bo’lish.
c. Pedagogik qobiliyatga asoslangan ta’lim va tarbiyaviy rejalarni mukammal tuzish.
d. Fanning metodologiyasini bilish, nazariy bilimlar, metodik bilimlar, ta’limning texnologik tomonini o’rganish.
2. “Ustoz muallim bo’lsa beozor,
Go’dak eli bozorda xarsang o’ynar”.
Shayx Sa’diyning ushbu bayt bilan ilgari surgan g’oyasi?
a. Axloqiylik va mehribonlik g’oyasini ilgari surgan.
b. Ta’lim berishda qat’iyatlikni afzal ko’rgan.
s. O’qituvchi shirinsuxan va beozor bo’lishi lozim.
d. Mudarris bola tarbiyasida ma’naviyatli va odil bo’lishi kerak.
3. Yunonistonda eramizdan avvalgi X asrda “Notiqlik san’ati”ning
asosiy qonuniyatlari shakllangan. Ular... ?
a. Siyosatni davlat tribunasiga aylantirish, xalqni o’ziga og’dirish.
b. Tinglovchiga tushuntirish; ongini uyg’otish; huzur-halovat bag’ishlash.
s. Bolalarga ta’lim-tarbiya berish, kishilar ongiga ta’sir etish.
d. Fuqarolarni vatanparvarlik,mehnatsevarlik ruhida tarbiyalash.

4. “Pedagog darsda ma’lum bir o’ziga xos rolni o’ynamasligi mumkin emas. Sinf sahnasida rol o’ynashni bilmaydigan o’qituvchi kasbiy faoliyat olib borolmaydi.” Ushbu fikrlar muallifini belgilang?
a. Tolstoy L.N.
b. Komenskiy Ya.A.
s. Makarenko A.S.
d. Suxomlinskiy V.A.
5. Individual pedagogik texnikani shakllantirishda nimalar
e’tiborga olinadi?
a. O’qituvchining yoshi, jinsi, mijozi, fe’l-atvori, salomatligi, anatomik
va fiziologik xususiyatlari.
b. O’qituvchining o’z-o’zini boshqarishda erishadigan yutuqlari, pedagogik
mahorati.
c. Ustozlarning mehnat tajribasini o’zlashtirishi, ta’lim-tarbiyani to’g’ri
yo’naltira olish.
d. Pedagogik mahoratni mukammal egallash uchun mehnat ko’nikmasi va
malakalarini shakllantirish.

Test javoblari:

1.A 2. B 3.B 4. S 5.A