22-§. XVI-XVIII asrlarda Usmoniylar imperiyasi (Turkiya)

Sulton Salim I 1514-yilda Eron shohi Ismoil Safaviy qo'shinini tor-mor etdi. Bu g'alaba sultonning Eron shohi ittifoqchisi bo'lgan Misr sultonligiga qarshi yurish boshlashiga yo'l ochdi. Sulton Salim I dastlab Suriya va Falastinni bosib oldi. 1517-yilda esa Misr poytaxti Qohira shahri egallandi.

• 
  Sulton Salim I 1514-yilda Eron shohi Ismoil Safaviy qo'shinini tor-mor etdi. Bu g'alaba sultonning Eron shohi ittifoqchisi bo'lgan Misr sultonligiga qarshi yurish boshlashiga yo'l ochdi. Sulton Salim I dastlab Suriya va Falastinni bosib oldi. 1517-yilda esa Misr poytaxti Qohira shahri egallandi.
  

Imperiya hududining kengayishi yirik savdo yo'llarining ham Turkiya nazorati ostiga o'tishiga olib keldi. Bu omillar imperiya markaziy hokimiyatining hamda harbiy qudratining yanada kuchayishini ta'minladi. Oqibatda,Turkiyaning xalqaro ta'sir-e'tibori, Yevropa, Osiyo va Afrika mamlakatlari taqdiridagi o'rni yanada ortdi.

• 
  Imperiya hududining kengayishi yirik savdo yo'llarining ham Turkiya nazorati ostiga o'tishiga olib keldi. Bu omillar imperiya markaziy hokimiyatining hamda harbiy qudratining yanada kuchayishini ta'minladi. Oqibatda,Turkiyaning xalqaro ta'sir-e'tibori, Yevropa, Osiyo va Afrika mamlakatlari taqdiridagi o'rni yanada ortdi.
  

• 
  Ichki ahvol. Imperiya o'z qudratiga faqat sultonlarning oqilona siyosati tufayligina erishgani yo'q. Bunday qudratga mehnatkashlarni ekspluatatsiya qilishni kuchaytirish, mustamlaka o'lkalardan tashib kelingan ulkan miqdordagi boyliklar hisobiga ham erishdi.
  

Ekspluatatsiyaning tobora kuchayishidan tinkamadori qurigan dehqonlar shaharlarga, tog'larga qochib keta boshladilar. Sulton buning oldini olish maqsadida yer egalariga qochib ketgan dehqonlarni majburan qaytarib olib kelish huquqini beruvchi maxsus farmon chiqarishga majbur bo'ldi.

• 
  Ekspluatatsiyaning tobora kuchayishidan tinkamadori qurigan dehqonlar shaharlarga, tog'larga qochib keta boshladilar. Sulton buning oldini olish maqsadida yer egalariga qochib ketgan dehqonlarni majburan qaytarib olib kelish huquqini beruvchi maxsus farmon chiqarishga majbur bo'ldi.
  

• 
  Dehqonlarning xonavayron bo'lishi va ko'plab qochib ketishi XVI asr o'rtalaridan boshlab qishloq xo'jaligining inqirozga yuz tutishiga sabab bo'ldi.