21-tema.“Finans sistemasi’ ha’m finans siyasati’

Finans sisteması.
Finans obekti – bul finans resursı bolıp, tu’rli pul fondlarınan ibarat.
Finans subekti – bul finans qatnasıqlarının’ qatnasıwshıları
Finans qatnasıqları – bul ekonomika subektlerinin’ finanslıq resurslar
boyınsha o’z-ara baylanısları.
Finans mexanizmi – bul tu’rli finanslıq qurallar bolıp, salıq, subsidiya,
subventsiya, ja`riyma, sanatsiya, finanslıq normalar ha`m basqalardan ibarat.
Finans siyasatı – bul ekonomika subektinin’ finanslıq resurslardı ta-
bıw, olardı bo’listiriw ha`m jumsawg`a tiyisli ko’rsetpeleri ha`m ha`reket-
lerinin’ kompleksi.
Finans institutları – bular finanslıq baylanıslardı a`melge asırıwshı
ha`m finans infrastrukturasın payda etiwshi kompaniyalar, firmalar, bankler
ha`mde ma`mleketlik uyımlar ha`m sho’lkemlerden ibarat.
Finanslıq qatnasıqlarg`a ta`n bolg`an belgiler ha`m qa`siyetler finanstın` atqaratug`ın xızmetlerinde sa`wlelenedi. Finans tiykarınan to`mendegi xızmetlerdi atqaradı.
Bo`listiriwshilik xızmeti. Bunda finans quralları ja`rdeminde ha`r jılı ja`miyette do`retilgen ulıwma milliy o`nim, onın` tiykarg`ı bo`legi bolg`an milliy da`ramat ha`m toplang`an milliy baylıq xojalıq sub`ektleri ortasında bo`listirilip, aqsha fondlarına aylandırıladı. Bo`listiriw en` da`slep ka`rxana ha`m sho`lkemler ishinde a`melge asırılıp, xızmet haqı, payda, amortizatsiya sıyaqlı bir qatar fondlar ju`zege keledi. Ekinshi bo`listiriw ka`rxana, sho`lkemler ha`m ma`mleket ortasında bolıp o`tedi. Ma`mleket o`zinin` ha`r qıylı mexanizmleri ja`rdeminde ka`rxana qarjılarının` bir bo`legin o`z ıqtıyarına alı p, onı qayta
bo`listiredi.
Qızıqsındırıwshılıq xızmeti. Bunda finans quralları arqalı xojalıq
sub`ektlerin ekonomikalıq na`tiyjelilikke erisiwge, miynet o`nimdarlıg`ın arttırıwg`a umtıldıradı.