21-mavzu: Bul funksiyalari, ularning berilish usullari. Bul funktsiyalari soni

Shifrlash:

Deshifrlash: C0 = IV

Bu erda: IV- initialization vector, Ci-i chi blok shifrmatn, Pi - i chi blok shifrmatn, i=1 dan n gacha. Ek, Dk-shifrlash va deshifrlash kalitlari.

4.1-rasm. ECB modelida shifrlash

4.2-rasm. ECB modelida deshifrlash

Ushbu modelning asosiy kamchiligi bir xil ochiq matn bir xil shifr matnga almashadi. Bulardan tashqari bu model matnni yashirish kabi vazifalarni bajarmaydi. Shularni hisobga olgan holda o’ta maxfiy axborotlar bilan ishlashda ushbu modeldan foydalanish tavsiya etilmaydi. Dasturiy tomondan amalga oshirishda parallel hisoblashlarga asoslangan holda shifrlashni amalga oshirish imkoniyati mavjud.

2. Cipher Block Chaining (CBC) (Shifrmatn blok zanjiri). Cipher-block chaining (CBC). Ushbu model 1976 yil IBM tomonidan ishlab chiqilgan bo’lib, dastlab ochiq matnga boshlang’ich vektor qo’shilib, natija kalit yordamida shifrlanadi (4.4,4.5 -rasmlar).

4.4-rasm. CBC modelida shifrlash

Deshifrlashda shifrmatn kalit yordamida deshifrlanib, boshlang’ich vektorga qo’shiladi va natijada ochiq matn olinadi.

4.5-rasm. CBC modelida deshifrlash

Ushbu rejimda shifrlashda bir xil ma’lumot bloklari har xil shifrmatn bloklariga almashtiriladi. Bu esa shifrmatnga qarab tahlil qilish usulini oldini olishga yordam beradi (4.6 - rasm). Kamchiligi esa tizimni parallel tarzda amalgi oshirish mumkin emas, sababi keyingi bosqich natijasi oldingi bosqich natijasiga bog’liq.

Misol: 00011011 xabarni CBC modelida shifrlash va deshifrlash amalini bajaring. Bu erda IV=10 va quyida shifr jadval kaliti berilgan.

3. Output Feedback (OFB). Chiqish bo'yicha aloqa rejimi shifrbloklarni sinxron oqim shifrmatn bloklariga aylantiradi: shifrmatnni olish uchun kalit bloklarini xabar bloklariga qo'shish natijasida yaratiladi. O’z navbatida kalit bloki o’zidan oldingi kalit blokini qo’shish natijasida hosil bo’ladi. Deshifrlash jarayoni esa shifrmatn bloklariga kalit bloklari qo’shishiladi(4.7, 4.8-rasmlar).