2021 Ўзбекистон маданияти ва санъати тарихи

Глоссарий

Адра	Хива хонлигида суғорилмайдиган ерлар.
Баковул	Бухоро амирлигида сарой ошхонасини бошқарадиган амалдор.
Адно	(араб. – энг паст) 1) XIX-XX аср бошларида Хива хонлигида 5 танобгача ери бўлган пастки табақадаги деҳқонлар. 2) Мадраса талабаларининг бошланғич ўқув гуруҳи.
Банд	1) тўғон, сув омбори; масалан, X асрда ҳозирги Фориш тумани Пасттоғ дарасида тошдан қурилган Хонбанди, Нурота туманидаги Ғиштбанд (XII аср), Абдуллахон банди (XVI аср); 2) қум босишни тўхтатиш учун қурилган тўсиқ, иҳота; 3) тоғ оралиғидаги жуда тор йўл (масалан, Дарбанд аслида “Дараи банд”).
Бегор	Ўрта Осиёда ўрта асрларда мавжуд бўлган мажбурий ишлаб бериш мажбурияти бўлиб, меҳнаткаш халқ хон ва маҳаллий ҳукмдорлар тарафидан давлат ва феодалларнинг турли қурилишларида текинга 12 кунлик ишлаб бериш мажбурияти (ҳашар). Бегор Ўрта Осиё ва Эронда VIII асрдан, Ҳиндистон ва Афғонистонда эса X асрдан мавжуд. Бегор мажбурияти XVIII-XIX асрларда ҳам бўлган. Бегорни ўрта аср европасидаги баршчинага қиёслаш мумкин.
Дарра	1) XX-аср бошларигача Туркистондаги хонликларда тан жазосига ҳукм қилинганларни жазолаш учун ишлатилган камчининг бир тури. Эни 4-5 см ли 2-3 қават қайиш тасмадан тикилиб дастаси ёғочдан ишланган. Баданган қаттиқроқ тегиши учун тасмалар орасига қум солиб тикилган; 2) болалар ва ўсмирлар ўртасида ўртасида ўтказиладиган даррасолди ўйинида ишлатиш учун эшиб, икки қават қилиб буралган белбоғ ёки рўмолча.
Ёбу	Жобу – ўзбек уруғи. Ёбулар қозоқлар таркибида ҳам бўлган. Тарқоқ ҳолда Зарафшоннинг ўрта ва қуйи оқимида, Қарши чўлида яшаганлар. Чорвачилик ва деҳқончилик билан шуғулланишган. Ёбу авлодлари ўзбек халқи таркибига сингиб кетганлар.
Ёвар	Қўқон хонлигида юз жангчидан иборат тўпчи қисм қўмондони. Ушбу ҳарбий унвон эгаси хирождан озод этилган.