2021-yil 25-noyabr 2021-yil

2-diagramma
2014 yildan 2021 yilgacha butun dunyo bo‘ylab raqamli xaridorlar soni
(milliardlarda)
66
66
https://www.statista.com/statistics/251666/number-of-digital-buyers-worldwide/

---

216
Bugungi kunda raqamli bozor ishtirokchilari o’rtasidagi o’zaro ta’sir model-
larining yagona qabul qilingan umumiy tizimi mavjud emas.
Agar biz raqamli bozor ishtirokchilarini ularning ishbilarmonlik faoliyatining 
modeliga qarab tasniflasak, unda quyidagilarni ta’kidlashimiz mumkin:
• 
Vositachilik operatsiyalari
. Brokerlar xaridorlar va etkazib beruvchilar 
o’rtasidagi vositachidir, ular o’zaro bitimlarning tashkilotchilari boʻlishi mumkin. 
Ular B2B, B2C, C2C operatsiyalari amalga oshiriladigan bozorlarni yaratadilar. 
Brokerlarning daromadi operatsiyalar bo’yicha ajratmalardan iborat;
• 
Reklama
. Reklama agentligi bo’lgan sayt raqamli pochta, chatlar va forumlar 
shaklida xizmatlarni taqdim etadi. Asosiy daromad bannerlarni joylashtirishdan 
olinadi;
• 
Axborot agentliklari
xaridorlar va sotuvchilar haqida ma’lumot beradi, 
xaridorlarga tovar va xizmatlarning sifati, ma’lum bir mahsulotni sotib olish tajribasi 
va boshqalar to’g’risida ma’lumot almashish imkoniyatini beradi;
• 
Savdo modeli
. Tovarlar va xizmatlar ulgurji va chakana savdosining klassik 
modeli. Mahsulotga (auktsion) talabga qarab narx belgilanishi yoki o’zgarishi 
mumkin;
• 
Ishlab chiqarish modeli
ishlab chiqaruvchi va xaridorlar o’rtasida to’g’ridan- 
to’g’ri aloqani nazarda tutadi. Masalan, sut, gullar va boshqa tez buziladigan 
mahsulotlar bilan savdo qilishda moliyaviy va vaqt xarajatlarini kamaytirishga imkon 
beradi;
•