2021 development issues of innovative economy in the agricultural sector

Иккинчидан
, 
рақамли иқтисодиёт билан боғлиқ тадбирларнинг барчаси мамлакатимиздаги 
яширин иқтисодиёт фаолиятини
 
расмий иқтисодиётга ўтказиш учун объектив шароит яратади. 
Чунки сохталаштириш имкони бўлмаган жойда яширин иқтисодиётга томон йўл ўз
-
ўзидан ёпилади.
Чунки иқтисодий
-
ижтимоий ҳаётимиздаги мавжуд ҳаракатларнинг ҳаммаси рақамлаштирилгандан 
кейин, уни сахталаштиришнинг ҳеч ҳам имкони қолмайди. Натижада ўз
-
ўзидан қуфёна 
иқтисодиётнинг йўли тўсилади ва барча қилинадиган ишларнинг шаффофлиги таъминланади.
Учинчидан
, валюта қора бозорининг
 
барҳам топишига эришилади. Чунки банклардан 
чиқадиган ва унга тушадиган маблағлар бевосита рақам билан ахборотлар тўрида
(блокчейн 
ҳолатида)
амалга ошириладиган бўлса, бунинг ҳам имконияти чекланади.
Ҳар бир сўм қилинган 
пул муомаласи ахборот технологиялари ёрдамида рақамлаштирилгандан кейин уни ўз ихтиёри 
билан
ўзгартириш имконияти бутунлай ёпилади.
Тўртинчидан
, яқинда амалга оширилган ва оширилиши давом этаётган солиқ ислоҳотлари 
ҳам яширин иқтисодиётнинг олдини олишга қаратилган
-
лиги билан аҳамиятлидир
. 
Ҳамон айрим 
корхоналарда, айниқса хизмат кўрсатиш соҳасида ходимлар расмий ишга жойлашмаган ҳолда 
фаолият кўрсатмоқда. Бундай ходимларга ойлик маоши
“конверт”да берилиш
амалиёти мавжуд. 
Ушбу
тўланадиган иш ҳақидан
ҳеч жойда ўз аксини топмайди ва мос равишда булардан
солиқлар 
ҳам тўланмайди. Бу ҳам яширин иқтисодиётнинг бир кўриниши сифатида сақланиб қолмоқда. 
Бундай ҳолатга барҳам бериш вақти келди, деб ўйлаймиз. Буни амалга ошириш учун эса, қўшимча 
“рағбатлантириш” чора
-
тадбирларни кўриш
керак, деб ўйлаймиз
. 
Бешинчидан
, ижтимоий ҳаётимизда ҳам рақамли иқтисодиётнинг тартибни ўрнатишга 
ҳиссаси катта бўлмоқда. Жумладан, пондемия шароитида олий ўқув юртларида дарслар масофадан 
туриб ўтиладиган бўлди. Олдинлари бир жуфт дарс қандай ўтган бўлса, ўша ҳолида қолар эди. Дарс 
вақти тугагач, ўтилдими ўтилди, бўлар эди. Эндиликда дарснинг қандай ўтилганлиги, неча киши 
иштирок этганлиги, қанақа ахборотлар берилганлиги, қанча талаба иштирок этганлиги, хуллас, дарс 
билан боғлиқ ҳамма маълумотлар ахборот технологиялари хотирасида сақланиб туради. Буни қачон 
хоҳласа текшириши ва иштирокчиларга (ўқитувчилар ва талабаларга) тегишли “баҳо”ни бериши 
мумкин.
Аммо яширин иқтисодиёт ва валютанинг қора бозори
ҳанузгача сақланиб қолмоқда. Албатта 
бунинг мамлакат иқтисодий тараққиётига салбий таъсир қилиши тайин. Яширин иқтисодиёт ва 

---

77