2020 Domuladjanov Ibragimjon

MAXALLIY SHAMOLLATISH SISTEMASI 
Maxalliy shamollatish sistemalari zararli moddalarning ajralish chiqayotgan joylarning o‘zida 
ishlab  chiqarish  zonasidagi  xavogi  aralashib  ulgurmasdan  ushlab  qolish  va  chiqarib  yuborishni 
ta’minlashi zarur. 
Gigiena  nuqtai  nazaridan  maxalliy  shamollatish  zararli  moddani  ishchi  nafas    olish  
organlariga etib bormasligini yoki kamaygan miqdorda etib borishini ta’minlaydi. Bu shamollatish 
sistemasida  atmosferaga  chiqarib    yuborilayotgan    xavodagi  zararli  moddalar  oz  xavoni  chiqarish 
bilan  shamollatishni  engillashtiradi.    Kiritilayotgan    xavoga  ishlov  berish    va    tozalash  kerak 
bo‘lmaydi  va bu iqtisodiy jixatidan yaxshi natija beradi.  Maxalliy shamollatishning  turlari  juda  
xilma-xil. SHulardan ba’zi birlari bilan tanishib o‘tamiz. 
Xavo  so‘ruvchi  shkaf  asosan    ximiya    laboratoriyalarida  ishlatiladi.  Bu    shkafning    yuqori 
qismida engil gazlarni yig‘ish uchun ma’lum xajm miqdorida kenglik qoldiriladi. 

---

 
31 
SHkafning  texnologik    eshikchasi  oldidagi  xavoning  xarakati  0,5 m  s,dan  kam  bo‘lmasligi 
kerak.    Agar  ajralib  chiqayotgan  gaz  og‘ir  va  zaxarli  bo‘lsa,xavo    tezligi    0,7-I    m  s  miqdorda 
belgilanadi.  Bu shkafdan chiqarib yuborilayotgan xavo miqdorini xisoblab chiqish mumkin. 
L = 3600 V (F
ish 
+ F
q
)

 + V
T
 
Bunda L  - shkafdan so‘rib chiqarib yuborilayotgan  xavo  miqdori,m
3 
soat. 
V - ma’lum kesim yuzasidagi xavo tezligi,m s . 
F
ish 
 - xizmat eshikchasi yuzasi,m
2
. 
F
q
 - qo‘shimcha eshikcha va tirqishlar yuzasi, m
2
. 

 - xisobga olish  mumkin bo‘lmagan zichlanmagan erlardan so‘rilishi mumkin bo‘lgan xavo 
xisobiga olinadigan koeffitsient,odatda bu  koeffitsient I,I qabul qilinadi.