2019 O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi termiz davlat universiteti

280-mashq. O‘qing. Mustaqil va yordamchi so‘zlarni topib, ularning grammatik xususiyatini qiyoslab tushuntiring.
1. Husayn bu ishni Alishergagina ishonib topshirish mumkinligini tushunar, chunki u xalq o‘rtasida shoirning e’tibori naqadar balandligini bilardi. (L. Batь.) 2. Saidakbar hoji qutini beparvogina ochdi-yu, ko‘zi tinib ketdi. Unda chindan ham zavqi benihoya baland va serhafsala ustaning mo‘’jizakor san’ati o‘zining butun jozibasini namoyish qilib turardi: bu «etti qaroqchi» yulduzining gavhar donachalari bilan aks etgan oltin uzuk edi! (SH.) 3. Bunday muhabbat na qilich damidan, na jallod doridan qo‘rqadi. (SH.) 4. Irodali, go‘zal va sitamkor Xadichabegim Husaynning qalbini batamom asir etgandi: u hech qachon hech narsani so‘rab o‘tirmas, balki talab qilardi. (L. Batь.)
281-mashq. O‘qing, ko‘makchilarni topib ma’nosi va vazifasini ayting.

1. Yunus Rajabiyning o‘zbek muzika san’atini rivojlantirish uchun qo‘shgan hissasi bebaho va ulkandir. (S. Karomatov.) 2. Goho ilon kabi buralib, Goh bo‘linar mingta irmoqqa. (Mirm.) 3. Butun qo‘shinda Navoiyga Musabekdan ko‘ra sodiqroq kishini topish mahol edi. (L. Batь.) 4. Nag‘alli og‘ir etiklar endigina yoqqan qor ustida sabrsizlik bilan depsinishadi. (N. T.) 5. SHu yo‘ldan jo‘nagan po‘lat parovoz, Xuddi shu yo‘l uzra to‘xtaydi sokin. (Mirm.) 6. Yoqub... shoshilgancha Samarqand sari yo‘l oldi. (K. Moiseeva.) 7. SHu tariqa malika bu yerda qiyomga qadar bo‘lar, keyin qal’aga qaytib ketardi. (K. Moiseeva.) 8. Rostgo‘ylik bilan inson kamolotga yetishgay, Qo‘sh til bo‘lar el ichra odamlarning iloni. (Mirm.)
282-mashq. O‘qing, ko‘makchilarni aniqlab, ularni asl ko‘makchilar, ot-ravish ko‘makchilar va fe’l ko‘makchilarga ajratib, o‘zi bog‘lanib kelgan so‘z bilan birga uch ustun shaklida yozing.
1. CHevarasining surati kelgandan beri kampir oromini yo‘qotdi. Toshkentga qarab talpinib qoldi. (S. Ahm.) 2. Kosmonavt bo‘lish uchun matematikani, fizikani yaxshi bilish kerak. (S. Ahm.) 3. Urushdan avval qanaqa yashashgan bo‘lsa, undan keyin ham o‘zgarishsiz bir xil umr boshlandi. (S. Ahm.) 4. Navoiy she’riyat olamining ana shu sheri bilan bellashmog‘i kerak. (L. Batь.) 5. Bola-chaqalardan tortib kampirlarga qadar barchasi dalada mehnat zavqini suradilar. (O.) 6. Qadimiy falakiyot olimlarning kitobati bilan tanisha borganing sari, ilgari senga muammo bo‘lib ko‘ringan jumboqlarning sirini asta-sekin yecha borishing turgan gap. (K. Moiseeva.) 7. yolg‘iz mayin, yengil shabboda Vodiy ichra tanho tentirar. Simob kabi tiniq havoda SHitirlashib yaproqlar titrar. (H. O.)