2019 O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi termiz davlat universiteti

217-mashq. O’qing, birgalik nisbati shaklidagi fe’llarni aniqlang, ularning yasalishi va ma’nosini izohlang; ko’chirib, birgalik nisbati yasovchi affiks tagiga chizing.
Bu o’rinda bugungi odamlarga juda yaxshi o’rnak bo’ladigan yana bir toifa, chin vatanparvarlar avlodi yodimga tushdi. Ular tarixga jadidlar degan nom bilan kirgan odamlar edi. Bugun biz ular haqida ko’p gapiramiz, ularning sha’niga madhiyalar yog’diramiz-u, lekin aslida o’z faoliyatlarini nechog’li azoblarda, ta’qiblar ostida, haqoratlarga ko’milgan holda o’tkazganlarini xayolimizga ham keltirmaymiz.

Axir, jadidlarni, birinchi navbatda, chor hukumati doimiy ta’qib ostida tutgan, ularning har bir qadamini nazardan soqit qilmagan, ular nashr etgan gazetalarni yopib qo’ygan, chiqargan kitoblarini taqiqlagan, maktablarini berkitgan. Jadidlarni mahalliy ulamolar ham, din peshvolari ham yoqtirishmagan, ularni «kaltadum» deb, islomning dushmani deb atashgan, kofirlikda ayblashgan. Jadidlarni mahalliy boylar ham qo’llab-quvvatlamagan, ularni moddiy boyliklarni behuda va befoyda sovuradigan, quruq gap sotishdan boshqaga yaramaydigan ortiqcha odamlar deb hisoblashgan. Lekin eng yomoni shundaki, ba’zi amaldor ziyolilar ham jadidlarni tan olgan emas, ularni xalq yo’lida, uning ko’zini ochish, ma’rifatli qilish yo’lida, uning hayotini yangilash, dunyoning oldingi xalqlari darajasiga ko’tarish yo’lida jonbozlik qilayotganliklarini tushungan emas, aksincha, asrlar davomida ko’nikilgan turmush tarzini buzib, hammani besaranjom qilayotgan, allaqanday yangiliklarni joriy qilaman deb odamlarni tashvishga qo’yayotgan, huzur-halovatini buzayotgan kuchlar deb bilishgan. (O. SHarafiddinov)