2019 йил таянч докторантурага ўқиш учун талабгорларни қабул қилиш бўйича мутахассисликлар ва чет тили

Корхоналарнинг меҳ нат ресурслари билан таъминланиши ва улардан 
фойдаланиш ҳ амда меҳнатга ҳ ақ тўлаш фондини таҳлил қилиш
Корхоналарнинг меҳнат омилларини таҳлил килишнинг аҳамияти ва вазифалари. 
Корхоналарнинг ишчи кучи билан кай даражада таъминланган-лиги, иш вақтидан 
самарали фойдаланиши, бир ишловчига тўғри келувчи ўрта-ча йиллик иш унуми. 
Корхоналарнинг ишчи кучи билан таъминланганлигини таҳлил килиш. Ишчиларнинг 
сони ва уларнинг таркиби. Асосий фаолиятда хизмат килувчи ходимлар тоифалари: 
ишчилар, хизматчилар, шу жумладан: раҳбарлар, мутахассислар ва бошка хизматчилар. 
Ишчилар сони бўйича мутлақ ва нисбий фарқлар. Меҳнат унумдорлиги даражасини 
таҳлил килиш. Меҳнат унумдорлигини ҳисоблашда кўлланиладиган кўрсаткичлар: 
натурал, шартли-натурал ва пул 
(киймат) кўрсаткичлари. М еҳнат унумдорлигини 
ифодаловчи кўрсаткичлар: бир ишловчига тўғри келувчи ўртача йиллик иш унуми, бир 
ишчига тўғри келувчи ўртача йиллик иш унуми, бир ишчига тўғри келувчи ўртача кунлик 
иш унуми, бир ишчига тўғри келувчи ўртача соатлик иш унуми. Иш вақтидан оқилона 
фойдаланишни таҳлил қилиш. Ишчи кучидан вақт бўйича фойдаланиш (иш вақти фонди 
ва ишчиларнинг 
иш билан банд бўлиш жадаллиги). Иш вақтидан фойдаланишнинг 
умумлашган кўрсаткичлари: ҳамма ишчилар томонидан 
бир йилда ишланган киши 
кунлари ва киши соатлари. Ҳамма ишчилар томонидан бир йилда ишланган киши 
соатлари ҳажми ўзгаришига таъсир этувчи омиллар. Ишчиларнинг ўртача рўйхатдаги 
сони ўзгариши. Бир ишчи томонидан бир йилда ўртача ишланган киши кунларининг 
ўзгариши. Иш кунининг узунлиги ўзгариши.
Асосий фондларнинг таркиби, ҳ олати ва улардан фойдаланишни таҳлил 
қилиш.
Асосий фондларнинг таркиби, тузилиши ва ҳаракати. Корхоналарнинг асосий 
фондлари ишлаб чиқаришдаги аҳамиятига кўра уч туркумга бўлиниши: саноат ишлаб 
чиқаришдаги асосий фондлар; бошқа тармоқларнинг ишлаб чиқариш асосий фондлари; 
ноишлаб чиқариш асосий фондлари. Асосий фондларнинг актив (фаол) ва пассив (нофаол) 
қисмлари. Асосий фондларнинг техник ҳолатини таҳлил қилиш. Асосий фондларнинг 
янгиланиш коэффициенти. Асосий фондларнинг чиқиб кетиш коэффициенти. Асосий 
фондларнинг эскириш коэффициенти. Асосий фондларнинг ишга яроқлилик коэф- 
фициенти. Асосий фондларнинг қўшимча ўсиш коэффициенти. Асбоб-ускуналарнинг 
хизмат қилиш даврининг таҳлили. Асосий фондлардан самарали фойдаланишни таҳлил 
килиш. Асосий фондлардан самарали фойдаланишни ифодаловчи кўрсаткичлар: фонд 
қайтими ва фонд сиғими. Асосий фондлардан фойдаланишнинг самарадорлик даражасига 
таъсир этувчи омиллар: машина ва асбоб-ускуналарнинг жами асосий фондлар таркибида

---

тутган салмоғининг ўзгариши; минг сўмлик машина ва асбоб-ускуналар самарадорли- 
гининг ўзгариши. Товар маҳсулоти ҳажмини ўзгаришига таъсир этувчи меҳнат воситалари 
омиллари: саноат ишлаб чиқариш асосий фондларининг ўртача йиллик қиймати ўзгариши 
(экстенсив омил); асосий воситалар самарадорлигининг ўзгариши (интенсив омил). 
Ишлаб чиқариш асбоб-ускуналаридан фойдаланишни таҳлил қилиш. Асбоб-ускуналардан 
экстенсив 
(вақт) 
бўйича фойдаланиш даражаси уларнинг сменалик (алмашиш) 
коэффициенти орқали аниқланиши. Асбоб-ускуналарнинг сменалик коэффициенти. 
Асбоб-ускуналарнинг норматив 
сменалик коэффициенти. 
Дастгоҳларнинг йиллик 
унумдорлик даражасининг ўзгаришига таъсир этувчи омиллар: дастгоҳлар ёки дастгоҳ 
соатлар миқдорининг ўзгариши; бир дастгоҳ ёки бир дастгоҳ-соатга тўғри келувчи 
унумдорлик даражаси.