2019 йил “ ” Ў. Axмедов “ ” 2019 йил

Мустақил таълимни ташкил этишнинг шакли ва мазмуни
Чет тили фанидан мустақил ишларининг мақсади - талабаларнинг касбий коммуникатив фаолиятини шакллантириш ва ривожлантириш, уларнинг ижодий фаолиятини ўстириш, ва чет тили устида мустақил ишлай олиш малака ва кўникмаларини ҳосил қилиш ва ривожлантиришдан иборат. Ушбу умумий мақсадга эришиш учун қуйидаги бир неча вазифаларни бажариш назарда тутилади:
- талабаларнинг тил тайёргарлик сифатини ошириб бориш, тил ва мутахассислик бўйича адабиётлар устида ишлай олиш кўникмаларини шакллантириш ва ривожлантириш;
- ўз касбий билим ва малакаларини кейинчалик мустақил тўлдириб ва янгилаб туриш эхтиёжларини яратиш ва сақлаб қолиш, чет тили бўйича яратилган малака ва кўникмаларни ўстириб, ривожлантириб бориш;
- талаба бажариши керак бўлган ишларни тўғри ташкил қилиш, келиб чиқадиган қийинчиликларни олдиндан била олиш, ҳис этиш ва уларни бартараф қилиш йўлларини топа олиш.
Тавсия этилаётган мустақил ишларнинг мазмуни
Талабаларнинг мустақил ишлари нутқ фаолиятининг қуйидаги турлари бўйича ташкил қилинади.
Ўқиш: (танишиб чиқиш, синчиклаб, қараб чиқиш), ёзув, тинглаб тушуниш ва гапириш;
Тинглаб тушуниш: ҳажми турлича бўлган аудио- ва видео матнларни тинглаб тушуниш, саволларга жавоб бериш, гапириб бериш, аннотация ёза олиш;
Гапириш: талабаларнинг диалогик ва монологик нутқлари бўйича мустақил ишлари аудиторияда ўргатилган матнлар, ўқув материаллари асосида ташкил қилинади. Гапириш бўйича мустақил иш сифатида мавзу асосида маълумот тайёрлаш, матн мазмунини гапириб бериш, ўрганилган лексик материаллар асосида ҳикоялар тузиш, берилган муаммоли масала ва вазиятларни муҳокама қилиш каби топшириқлар бериш мумкин. Гапириш кўникмаларини ривожлантириб бориш учун мультимедиа дастурларини ва он-лайн технологияларини қўллашга асосий эътибор қаратилади;
Ўқиш: талаба ўрганаётган соҳасига оид адабиётлар билан танишиб чиқиши ва ўзи учун қизиқарли ва керакли бўлган ахборотни тушуниши, публицистик, илмий-оммабоп ижтимоий-сиёсий адабиётларни ўқиши ва керакли ахборотни олиши лозим. Машғулотларда юқорида айтилган малака ва кўникмаларни шакллантириш ва ўстириш жуда мураккаб бўлганлиги учун уларни мустақил иш жараёнида синчиклаб, кўз югуртириб, қараб чиқиб ўқиш турлари орқали ташкил қилинади. Ушбу ўқиш турларини назорат қилиш-матнни бутунлай таржима қилиш ёки унинг танлаб олинган қисмларини таржима қилиш билан амалга оширилади.
Танишиб чиқиб ўқиш мустақил иш тури сифатида уйда ўқиш шаклида олиб борилади. Ўқишнинг бу тури учун аутентик ёки адаптация қилинган адабий, илмий-оммабоп адабиёт танлаб олинади. Текшириш шакллари: ўқиганини мазмунини тушунганлиги бўйича савол-жавоб ишлари, ажратиб олинган масалалар бўйича ахборот олиш, бахс-мунозаралар ўтказиш, ахборотга режа тузиш ва ҳ.к.
Қараб чиқиб, қидириб топиш учун ўқиш. Ўқишнинг бу турида оммавий-сиёсий, публицистик матнлар, газета ва журнал материаллари берилади ва ҳар бир дарсда қисқача ахборот олинади. Талаба битта газета мақолалари асосида ахборот беради ёки мавзу бўйича бир қанча газета ва журналлардан ахборот тайёрлайди.
Ёзув. Ёзув бўйича мустақил иш ўз ичига ўрганилаётган тилда фикрни баён қила олиш ишларини олади. Бунда мустақил иш мазмунига қуйидагилар киради:
- аннотация, реферат, резюмелар туза олиш;
- оғзаки равишда нутқ ҳосил қилиш учун режа ёки тезис тузиш;
- турли хатлар, табрикнома, таклифлар, иш юзасидан хатлар туза олиш;
- ўқишга ва ишга қабул юзасидан аризалар ёза олиш;
- соҳага оид турли ҳужжатларни тўлдириш;
- баён, иншо, эсселар ёза олиш; касби бўйича иш юритиш ишларини (ёзувларини) олиб бориш.
Ўқиб таржима қилинган материаллар курс ишлари ва рефератларда қўлланилади.