“2013-2017 йиллар даврида суғориладиган ерларнинг мелиоратив ҳолатини янада яхшилаш ва сув ресурсларидан оқилона фойдаланиш чора-тадбирлари тўғрисида”

6 Ҳаёт фаолият хавфсизлиги.
6.1 Ҳаёт фаолият хавфсизлигининг назарий асослари.
Хозирги замон қишлоқ хўжалиги ишлаб чиқариши замонавий тахника билан жихозланган, яъни ундаги техника ва технологиянинг тақомиллашиб туриши, ишлаб чиқариш жараёнининг интенсивлашуви, ҳосилни юқори сифат даражасида топшириш билан фарқланади. Бунда ишларнинг даврийлиги ва мавсумийлиги, фойдаланилаётган энергиянинг турлилиги (механик, иссиқлик, электр ва бошқалар), материал ва моддаларнинг ҳар хиллиги, йиғиштирилаётган ҳосилнинг об-ҳаво ва бошқа сабабларга боғлиқлигини, меҳнат шароитларини меъёрлаштиришда ҳисобга олиш керак.
Меҳнат шароитларини яхшилаш ишлари ташкилий, техникавий, санитария-гигиена, табииий иқлим ва иқтисодий омилларни ҳисобга олган ҳолда ташкил этилиши лозим.
Ташкилий омилларга корхонада қабул қилинган иш ва дам олиш тартиби, ишнинг ташкил этилиши ва интизом, шахсий химоя воситалари билан таъминланганлиги, меҳнат жараёни устидан қилинадиган назорат ва бошқалар киради.
Техник омилга ишлаб чиқариш жараёнларини механизациялаш ва автоматлаштириш даражаси, ҳимоялаш воситаларининг созлиги ва етарлилиги ва бошқалар киради.
Санитар-гигиена омилларга иш жойларнинг санитария ҳолатига жавоб бериш-бермаслиги.
Табиий иқлим омилларга метрологик холлари (рельеф, ёғингарчиликнинг тури, ҳарорат, намлик) киради.
Иқтисодий омилларга меҳнатга ҳак тўлаш ва ишчи меҳнатини рағбатлантириш, меҳнат муҳофазасига ажратилган маблағнинг бошқа мақсадларга сарфланиши, меҳнат муҳофазасига доир чора-тадбирларга кам жой ажратилганлиги.
Ишлаб чиқаришдаги касалланишлар. Касбий ва умумий касаланишлар ноқўлай иш шароитларидан келиб чиқиши мумкин. Касбий касалликлар зарарли ишлаб чиқариш омиллари таъсиридан келиб чиқади (касбий зарарлар). Улар вақтинчалик, узоқ вақтга ёки умуман иш қобилиятини йўқотишга (ногиронликка) олиб келиши мумкин.
Касб касалликларнинг келиб чиқиши бўйича физикавий омиллар, чанг, кимёвий моддалар ва биологик омилларнинг одам организмига таъсир этишидир.
Физикавий омиллар оғир жисмоний меҳнат, совуқ киради. Чангнинг таъсири упка фибрози, пневмокониоз каби касб касалликларига олиб келади.
Кимёвий моддаларнинг таъсири натижасида келиб чиқадиган касбий касалликларга сурункали ва ўткир заҳарланиш, ўткир ва сурункали тери касалликлар (дерматитлар ва экземалар), конъюктевитлар киради. Қишлоқ хўжалиги ходимларининг организмига кўпинча турли ҳил кимёвий моддалар, пестицидлар, камроқ холларда минерал ўғитлар, углерод оксиди ва бошқа кимёвий моддалар таъсир қилади.