2010-yilgi dastur asosida yozilgan

O`yuvchi ishqorlar. Suvda yaxshi eriydigan asoslar o`yuvchi ishqorlar deyiladi. Ulardan eng muhimlari NaOH va KOH lardir. NaOH va KOH–oq, xira, qattiq kristall moddalar. Suvda yaxshi eriydi, bunda ko`p miqdorda issiqlik ajralib chiqadi. Suvdagi eritmalarda deyarli to`liq dissotsilanadi va kuchli ishqorlar hisoblanadi.
NaOH ↔ Na⁺ + OH^– NaOH + CO₂ = NaHCO₃
KOH ↔ K⁺ + OH^– 2NaOH + CO₂ = Na₂CO₃ + H₂O
Na va K tuzlari. Natriy barcha kislotalar bilan tuzlar hosil qiladi. Ularning barchasi suvda yaxshi eriydi hamda ulardan eng muhimlari–NaCl, Na₂CO₃ va Na₂SO₄ hisoblanadi.
NaCl ovqatga solinadigan zarur modda, oziq–ovqat mahsulotlarini konservalashda, NaOH, Cl₂, HCl, Na₂CO₃ olish uchun xomashyo sifatida ishlatiladi.
Na₂CO₃ kristall soda, ichimlik soda, shisha, sovun, qog`oz ishlab chiqarishda va ro`zg`orda yuvish vositasi sifatida ishlatiladi.
Na<sub>2</sub>SO<sub>4</sub> soda va shisha ishlab chiqarishda hamda Na<sub>2</sub>SO<sub>4</sub>•10H<sub>2</sub>O kristallgidrati tibbiyotda ichni yumshatuvchi sifatida ishlatiladi.
Natriy tuzlari (natriy ionlari) alangani sariq rangga kiritadi. Bu kimyoviy birikmalardagi Na ni aniqlashning eng seziluvchan usulidir.
Kaliyli tuzlardan asosan kaliyli o`g`itlar sifatida foydalaniladi. Kaliy tuzlari (kaliy ionlari) alangani gunafsha rangga kiritadi. Bu kimyoviy birikmalardagi K ni aniqlashning eng seziluvchan usulidir.
Takrorlash uchun savollar.
1. Ishqoriy metallar guruhchasi elementlari qanday umumiy xossalarni namoyon qiladi?
2. Ishqoriy metallar qanday olinadi va qanday xossalarni namoyon qiladi?
3. Ishqoriy metallar nima uchun faqat bir valentlik namoyon qiladi?
4.O’yuvchi kaliy nima?
5. Asosli oksidlar qanday olinadi va qanday xossalarga ega?
6.Natriy va kaliy organizmda qanday rol o’ynaydi?