Foyda ko'rsatkichlari Har bir korxonada foydaning to'rtta ko'rsatkichi shakllantiriladi, ular hajmi, iqtisodiy mazmuni va funktsional maqsadi bilan sezilarli darajada farqlanadi. Barcha hisob-kitoblarning asosini balans foydasi - korxona ishlab chiqarish-xo'jalik faoliyatining asosiy moliyaviy ko'rsatkichi tashkil qiladi. Soliqqa tortish maqsadlari uchun maxsus ko'rsatkich - yalpi foyda va uning asosida - soliqqa tortiladigan foyda va soliqqa tortilmaydigan foyda hisoblanadi. Soliqlar va byudjetga boshqa to'lovlar to'langanidan keyin balans foydasining korxona ixtiyorida qolgan qismi sof foyda deyiladi. Bu korxonaning yakuniy moliyaviy natijasini tavsiflaydi.
balans foydasi
Balans foydasi uchta asosiy elementni o'z ichiga oladi: foyda
mahsulot sotishdan, ishlarni bajarishdan, xizmatlar ko'rsatishdan (zarar);
asosiy vositalarni sotishdan olingan foyda (zarar), ularning boshqa
korxonaning boshqa mol-mulkining mavjudligi, sotilganligi; operatsion bo'lmagan operatsiyalarning moliyaviy natijalari.
Mahsulotlarni (ishlarni, xizmatlarni) sotishdan olingan foyda - bu korxonaning asosiy faoliyatidan har qanday shaklda amalga oshirilishi mumkin bo'lgan, ustavda belgilangan va qonun hujjatlarida taqiqlanmagan daromadlarning moliyaviy natijasidir. Mahsulotlarni sotishdan olingan foyda sotishdan tushgan tushum (QQS va aktsizlar bundan mustasno) va ishlab chiqarish va sotish xarajatlari o'rtasidagi farq sifatida hisoblanadi.
Ishlarni bajarish yoki xizmatlarni ko'rsatishdan olingan foyda mahsulotni sotishdan olingan foyda bilan bir xil tarzda hisoblanadi.
Korxonaning asosiy fondlari va boshqa mulklarini sotishdan olingan foyda (zarar) korxonaning asosiy faoliyati bilan bog'liq bo'lmagan moliyaviy natijadir. U boshqa sotishdan olingan foydani (zararni) aks ettiradi, bu korxona balansida ko'rsatilgan har xil turdagi mol-mulkni shu bilan bog'liq xarajatlarni hisobga olmaganda sotishni o'z ichiga oladi.
Xulosa Jahon taraqqiyoti tendentsiyalarining ko’rsatishicha, hozirgi sharoitda davlat moliyaviy ahvolini mustahkam-lashning asosiy joriy va istiqboldagi rezervi ijtimoiy intellektning (sotsial kapitalning) to’planishi (jamg’ari-lishi) va uni iqtisodiy o’sishning innovatsion- investitsion strategiyasida foydalanish jarayonida samarali moddiy- lashtirish hisoblanadi. Sotsial xarakterdagi muammolarni (maorif, sog’liqni saqlash, madaniyat va boshqalarni) hal etish, hayotning sifat darajasini oshirish bilan birga-likda, iqtisodiy taraqqiyotning kuchli omili va buning oqibatida esa, mamlakat joriy va istiqboldagi salohiyatini mustahkamlashning muhim shartidir.
Davlat qarzlarini o’z vaqtida qaytarish (uzish) davlat-ning moliyaviy ahvolini ko’rsatuvchi muhim ko’rsatkichlardan biri hisoblanadi. Murakkab moliyaviy vaziyatda davlat defolt, ya’ni bir tomonlama tartibda qabul qilingan xalqaro moliya-kredit majburiyatlardan bosh tortish e’lon qilishi mumkin. Bir vaqtning o’zida davlat qarzlarini restrukturizatsiya qilish va uning qaytarilish muddatlari bo’yicha kreditorlar bilan muvofiqlashtirilgan holda choralarni ishlab chiqish va ularni amalga oshirish kerak.