2 Ўзбекистон республикаси

Интерфаол 
методларни 
қўллашда 
ўқитувчида 
қуйидаги 
қийинчиликлар кузатилади:  
1. Синфда ортиқча шовқиннинг пайдо бўлиши ва бир-бирини эшитмаслик.
2. Вақт етишмаслиги.
3. Тарқатма материалларни тайѐрлаш.
Юқоридаги қийинчиликларни қуйидаги тажрибада ўзини оқлаган 
йўллар билан бартараф этиш мумкин:  
1. Шовқин турли сабабларга кўра пайдо бўлади. Шовқинни камайтириш 
учун қуйидаги қоидаларни таклиф қиламиз:
Биринчи қоида: Дарс бошланганда ҳамма ўқувчи ўқитувчига қараб 
ўтириши керак!
Юқорида тавсия қилинган партада ўтирган ҳолда гуруҳларни ташкил 
қилишга ҳаракат қилинг. Ўқувчи ўқитувчига тескари ўтирса, бемалол 
гаплашиб ўтиради.
Иккинчи қоида:  
Гуруҳда ишлаш учун бериладиган ресурслар, вазифа тушунтирилмасдан 
олдин тарқатилмайди!
Олдиндан тарқатилган тоза қоғоз ҳам ниҳоятда катта қизиқиш уйғотади. 
Демак, яна шовқин кўтарилади (бир-биридан қоғозга нима қилишларини сўрай 
бошлайдилар, бошқа гуруҳларга тарқатилган ресурслар билан қизиқадилар, 
маркерларда ѐза бошлайдилар).

---

83 
Учинчи қоида:  
Синфга вазифа оғзаки тушунтирилганда албатта, ѐзма шаклига ҳам 
эътибор беринг!
Демак, вазифа тушунтиришда учта вариантдан бирини танланг:
А) оғзаки тушунтираѐтганингизда доскада катта ҳарфлар билан ѐзилган 
вазифа бўлиши мақсадга мувофиқ.
Б) оғзаки тушунтириб бўлганингиздан кейин, зарур ресурсларни тарқатиш 
вақтида ѐзилган вазифа шартларини ҳам тарқатиш мумкин.
В) оғзаки тушунтириб бўлгандан кейин, ҳар бир гуруҳдан биттадан 
вакилни турғизиб, вазифани такрорлатиш ҳам мумкин.
Тўртинчи қоида:  
Тақдимотга ўқувчи доскага чиққанда ўқитувчи синф хонасининг охирига 
кетиши керак.
Агар ўқитувчи досканинг олдида қолса, у ҳолда тақдимотчини 
ўқитувчининг ўзидан бошқа ҳеч ким эшитмайди. Чунки досканинг олдида 
иккаласи бирга-бир қолишади. Демак, ўқитувчи синфнинг охирига кетиши 
билан, орқа партада ўтирганларни назоратга олади, тақдимотчи эса ўқитувчига 
қараб гапириш мақсадида, бутун синфга қараб тақдимот қила бошлайди.
Бешинчи қоида:  
1.Интерфаол жараѐнда (гуруҳда) ўқувчи ярим овозда гапириши керак.
Буни эса у фақат ўқитувчидан ўрганиши мумкин. Демак, биз ҳар кунги 
дарсимизнинг 5-6 дақиқасини ярим овозда гапириш орқали ўқувчиларда 
кўникма ҳосил қилдириш керак.
1.Вақт етишмаслиги муаммоси ҳам бугун тез-тез эшитилиб турибди.
Бу муаммони ҳал қилиш учун ўқитувчи қуйидагиларга эътибор бериши керак:
Бир соатли – (45 дақиқали) дарсда фақат битта интерфаол машқни ўтказиш 
мумкин. Чунки, бу жараѐн ўқувчилардан фикрлашишни,
баҳслашишни, ўзаро фаоллашишни талаб этади. Агар биз уларнинг барчасини
тўлақонли ишга жалб этмоқчи эканмиз, гуруҳ ишига камида 8-10дақиқа 
берилади. Энди ҳисоблаймиз: