12
3
4NH3 + 3О2 = 6H2О + 2 N2
(3.1)
Бошқа шароитда аммиакнинг оксидланиши давом этиб, азот оксидлари ҳосил
бўлиши мумкин.
Аммиакнинг сувдаги эритмаси ишқорий реакцияга эга, бу ҳол унда гидрооксил
ОН- ионлари борлигидан далолат беради. Аммиак молекулаларининг бир қисми
сувнинг
Н+ ионлари билан бирикиб, туз
таркибига кирадиган NH4
+ ҳосил қилади.
NH
+
+ ОН
-
=
NH4
ОH
(3.2)
NH3 + НОН = NH4
+
+ ОH
(3.4)
Шундай
қилиб
NH3 эритмасида
бир
вақтнинг
ўзида
NH3
молекулалари, NH4
+
ва ОН- ионлари, NH4ОН молекулалари мавжуд бўлади.
Аммиакнинг муҳим кимёвий хоссаси, унинг кислоталар билан таъсирлашиб,
аммоний тузларини ҳосил қилишидир. Бунда NH3 молекуласига кислотанинг Н
+
бирикиб, туз таркибига кирадиган NH4
+ хосил қилади:
NH3 + НСl =NH4 Cl
(3.5)
NH3 + Н3PО4 =NH4 H2 PO4
(3.6)
Аммиак синтезини амалга ошириш
реакцияси иссиклик ажралиши
билан боради.
N2 + 3H2 = 2NH3 + Q
(3.7)
Ле-Шетелье принципига асосан
маҳсулотни чикиши босимини
ортиши ва температурани пасайишига боғликдир.
Аммоний
тузлари сувда осон эриб, ионларга батамом ажралади. NH3 ва аммоний
тузларидан кенг миқёсда ишлатилади. Суюқ аммиакдан совутиш мақсадидап совитувчи агент
сифатида, сунъий муз тайёрлашда ишлатилади. Саноатда
аммиак асосан азот ва
водороддан синтез қилиш йўли билан олинади. Бунда азот суюқ хаводан, водород метанни
конверсия қилиш натижасида олинади.
Карбонат ангидрид гази (СО2) – ҳидсиз, рангсиз, хаводан 1,5 марта оғир, очқимтир
таъмга эга газ бўлиб, буни бир идишдан иккинчи идишга қуйиш мумкин. Қуйидаги таркиб
билан АМ-76 цехидан карбамид ишлаб чиқариш учун берилади.
СО2 нинг хажмий улуши қуруқ таркибда – 98,0 % дан кам эмас;
13
олтингугурт (водород билан аралашмаси) 1 мг/дм3 дан кўп эмас;
ёнувчанлиги 0,005 % дан кўп эмас;
кислород 0,3 % дан кўп эмас;
МЭА (қоришма) – 15,0 мг/дм3 дан кўп эмас;
харорати 45ОСдан ортиқ эмас;
босими – 4/8 кПа;
Карбамид формальдегид смола (КФС) маркаси ТУ – 113-03-469-80;
карбамид масса улуши 20/24 %;
формалъдегид масса улуши 54-60 % дан ортиқ эмас;
Углерод (IV) оксиди – бўғувчи газ, нафас олишни қийинлаштиради. У пўлат
баллонларда сақланади ва ташилади. У жуда кўп мақсадларда ишлатилади. Баллоннинг
жумраги очилганда, суюқ СО2 буғланади, натижада бир қисми қуруқ музга айланади.
Қаттиқ СО2 қуруқ муз дейилади. Хона хароратида бир ҳажм сувда таҳминан бир ҳажм
СО2 эрийди. Бунда карбонат кислота хосил бўлиб, жараён қайтарилади.
H2O + CO2 ↔ H2CO3
(3.8)
Бунда мувозанат ўнг
томонга силжиган, яъни жуда хам эриган CO2 кислотага
айланади.
Углерод (IV) оксиди кислотали оксидларнинг барча хоссаларини намоён қилади.
Шунга қарамай баъзи металлар ундан кислородни тортиб олади.
2Мg + СО2 =2Мg О+ С
(3.9)
Do'stlaringiz bilan baham: