2 Ўзбекистон республикаси

 
 Дастурий-педагогик воситаларни ишлатиш методикаси 
Чизма геометрия фанидан яратилган электрон ўқув қўлланма Microsoft 
Power Рoint дастури базасига қурилган. Microsoft Power Рoint дастури ўзида 
барча дастурларда яратилган маълумотларни қабул қилиши мумкинлиги 
ўзида яратилган матнларга, чизмаларга ҳаракат, овоз эффектлар бериш 
имкониятлари мавжудлиги ва дастурнинг ўзи содда ва ишлашга қулайлиги 
уни база сифатида танлашимизга сабаб бўлди. 
Энди электрон ўқув қўлланмани ишлатиш методикаси билан танишиб 
чиқайлик. Электрон ўқув қўлланма ишга туширилади ва экранда 
қўлланманинг бош саҳифаси пайдо бўлади (2.12.-расм). 

---

85 
олдинга 
2.12-расм. Электрон ўқув қўлланманинг бош саҳифаси. 
Бош саҳифа очилгандан сўнг презентация Ғ5 тугма ѐрдамида дастур 
ишга туширилади. Презентация ишга тушгандан кейин
тугмасини босиш билан электрон ўқув қўлланманинг 
иккинчи саҳифасига ўтилади (2.13-расм).
2.13-расм. Электрон қўлланманинг иккинчи саҳифаси. 
тугмасини босиш орқали мундарижа саҳифасига 
ўтилади ва талаба ўзига тегишли мавзуни танлаб (2.14-
расм) тегишли саҳифани ишга тушириши мумкин (2.15-расм). 
мундарижа 

---

86 
2.14-расм. Электрон ўқув қўлланманинг мундарижа саҳифаси. 
2.15-расм. Кесманинг ҳақиқий катталигини топиш бўйича масаланинг 
берилиши. 
Демак электрон қўлланманинг ҳоҳлаган саҳифасидан (2.15-расм) 
ҳоҳлаган мавзусига гиперссилка орқали ўтиш мумкин. Ўтиш жараѐнини 
қуйидаги (2.16-расм) тугмалардан фойдаланиб амалга ошириш имконияти 
бор. 

---

87 
1-тажриба иш 
Кесманинг ҳақиқий 
катталиги ни аниқлаш 
2.17-расм. Интерфаол дастур 
2.16-расм. Саҳифалардан саҳифаларга ўтиш учун гиперссилкали 
тугмалар 
Юқорида асосан электрон дарсликни ишга тушириш ва гипермурожаат 
ѐрдамида саҳифалардан саҳифага ўтиш жараѐнлари келтирилди. 
Интерфаол моделлардан фойдаланиш учун 
мундарижа саҳифасидаги сариқ рангли (2.17-расм) 
тўртбурчакни курсор ѐрдамида ишга туширилади 
ва натижада интерфаол модел ишга тушади. А,В,С 
нуқталарнинг 
Х,У,Z 
бўйича 
параметрлари 
киритилади. Нуқта координаталари берилиши 
билан нуқтанинг ҳақиқий катталиги график ҳолда 
ҳамда сон қийматида кўрсатади.
Ўргатувчи дастурда масаланинг ечилишини кузатиш учун танланган 
мавзу ишга туширилгандан сўнг, масалани берилиши экранда ҳосил бўлади 
ва уни сичқончани чап тугмасини ѐки клавиатурадаги стрелкаларни босиш 
орқали бошқариш мумкин. Масалаларни ечилишини кўрсатиш учун 50 тадан 
160 тагача примитивлар ишлатилади ва бу примитивлар ҳаракатланувчан 
бўлади. Шу сабабли масалаларнинг ечилиш босқичлари примитивлар сонига 
тенг. Демак, ҳар бир примитив қурилишини олдинга ва орқага қайтариш 
имконияти мавжуд. Мисол: фронтал ва горизонтал проекциялар берилган. 
АВС текисликнинг ҳақиқий катталиги айлантириш усулида топилсин. 
Ечилиши: ўқув қўлланма юкланиб, Ғ5 тугмаси орқали ишга туширилади ва 
экранда масаланинг берилиши пайдо бўлади (2.18-расм). 

---

88 
2.18-расм. АВС текисликнинг ҳақиқий катталигини айлантириш усули 
билан аниқлаш.
Масалани ечилишини давом эттириш курсорни экранни очиқ жойига 
олиб бориб чап тугмани ѐки клавиатуранинг пастга қараган стрелка 
тугмасини босиш орқали амалга оширилади (2.19-расм). 
2.19-расмга эътибор бериб қаралса, масаланинг ечилиш матни ва унинг 
график ечилиши кетма-кет ҳосил бўлганини кўриш мумкин. Масалани 
ечилишини давом эттириш учун юқорида айтилган амаларни бажариш 
кифоя. Масалани ечилишини орқага қайтариш учун сичқончани ўнг 
томонини танлаб унинг назад банди ѐки клавиатуранинг юқорига қараган 
стрелка тугмасини босиш керак (2.20-расм). 
2.19-расм. АВС текисликнинг ҳақиқий катталигини айлантириш усули 
билан аниқлаш. 

---

89 
2.20-расм. Масала ечилишини орқага қайтган ҳолати.
Электрон ўқув қўлланманинг видеотасвирларини намойиши учун 
саҳифа ишга туширилгандан сўнг тасвир устига қўлча шаклидаги курсор 
қўйилиб, сичқончани чап тугмаси босилса, видеотасвир ишга тушади. Бундан 
ташқари электрон ўқув қўлланмада овоз эффектлари ва суҳондон 
овозларидан фойдаланиш мумкин.