2. Unipolyar elektr mexanik o‘zgartkich; ikki yakorli o‘zgartkich

- rasm. O’zgarmas tok mashinasining sovutish 
sistemasi

---

Rotor faza cho’lg’amining magnit o’qi bilan stator faza 
cho’lg’amining magnit o’qlari orasidagi burchakni bilan belgilanadi. Stator va rotor cho’lg’amlarida 
natijaviy aylanuvchan magnit maydon ye
1 
va ye
2 
eyuk larni induktsiyalaydi. Bu eyuk lar bir biridan
burchakga siljigan bo’lib, bu burchak rotor cho’lg’amini stator cho’lg’amiga nisbatan burilganligini 
ko’rsatadi. Fazoregulyatorda cho’lg’amlar orasida faqat magnit bog’lanish mavjud. Fazaregulyatorlar 
asosan ishlab chiqarish va ilmiy tadqiqot laboratoriyalarda qo’llanadi.
Rotori tormozlangan faza rotorli asinxron mashinalar induktsion reguliyator rejimida ham 
qo’llanilishi mumkin. Bunda rotor cho’lg’ami birlamchi cho’lg’am bo’lib xisoblanib iste’molchi bilan 
ketma-ket ulanadi. Stator cho’lg’ami-ikkilam chi cho’lg’am esa tarmoqqa paralel ulanadi. Induktsion 
reguliyator asosan uch fazali elektr tarmoqlarida kuchlanishni rostlash maqsadida, katta quvvatli
elektr motorlar-ni ishga tushirishda qo’llanadi. Uning cho’lg’amlari avto transformotor sxemasiga
o’xshash ulanadi. Induktsion regulyatorlarning kuchlanishlari quyidagi ifodalar yordamida aniqlanadi.
 
 
 
 
U
2maks
=U
1
 + E
2
 
 
 
 
 
 
U
2min
=U
1
 – ye
1 
 
Induktsion ruguliyatorlarnistator va rotor cho’lg’amlarining
o’ramlar soni teng bo’lsa ye
2
=E
1
= 
U
2
bo’lib 
U
2maks
=2U
1
 
 
U
2min
=0 
Induktsion reguliyatorning birlamchi cho’lg’ami yulduz va uchburchak sxemalarda ulanashi 
mumkin.