2-tema: jas balalardí Ń ishki s

Limb  sist

е

masi.  Limb  sistemasi  zimmasiga  gipokamp,  b

е

l  pushtasi,  gipotalamusnı

ń

 

mamillyar  tanasi,  tonusi,  bodomsimon  yadrolar  kiradi.  Limb  sistemasinı

ń

  bajaradigan  vazifasi 

juda  murakkab  va  turli  -  tumandir.  Ol  odamnı

ń

    sirtqi  muhit  o`zgarishlariga  moslashuvini 

ta'minlashda, xulq - atvor, his - xayajon, xotiranı

ń

 shakillanisiyisa, ovqat 

е

yish, suyuqlik ichish, 

avlodni  dawam  ettirish,  o`z  -  o`zini  ximoya  sin`iriw  si

ń

ari  hayotiy  muhim  extiyojlarni 

qandirishga  xos  mayl  -  istaklar  shakllanadi.  Limb  sistemasi  o`qitish  jaraqaptalida  b

е

vosita 

ishtiroq etedi, chunki u idroq sin`iriwni, xotira ha`m diqqatni ta'minlaydi. 

R

е

tikulyar  formatsiya  ha`m  onin`  ahamiyti.  R

е

tikulyar  formatsiya  yirik  n

е

rv  kletkalari 

chigali  va  turidan  ibarat    bolip,  juda  ko`p  sinapslarga  iye.  R

е

tikulyar  formatsiya  kletkalari  arqa 

miy  moyin  qisminı

ń

  qan  ha`m  arqa  shoxlari  orasidan  baslanib,  o`zunchoq  miy  ha`m  Varoliyev 

ko`prigida  tugaydi.  R

е

tikulyar  formatsiya  uxlash,  uyg`onish  ha`m  basqa  his  —xayajonli 

jaraqaptallarda ishtiroq etedi. Unda dem aliw, jui`rek urishi, ovqat as sin`iriw, yo`tal, aksa urish, 

v

е

stibulyar ha`m eshitish n

е

rv markazlari  bolip, butun ishki organlar ishini basqaradi. 

Sirtqi  du’nyadan  ko’rinislerdi  qabil  qiliwshi  organlarga  seziw  organlari  dep  ataladi. 

Joqari  nerv  orayin  u’yreniw  procesinde  analizatorlar  tuwrali  ko’z  qaraslar  ju’zege  kelgen. 

I.P.Pavlov  ta’liymatina  qarag’anda  analizatorlar  u’sh  bo’limnen:  analizatorlardin’  retseptor 

bo’limi    -  retseptor:  O’tkiziwshi  bo’limi;  orayliq  yaki  orayliq  bo’limdan  quralg’an  jalg’iz 

funksional dizim bolip esaplanadi. 

Bas  miy  yarim  sharlari  qabig’inda  har  bir  analizatordin’  joqari  orayi  jaylasqan 

bo‘ladi. Pereferik bo’lim -  belgili tu’rdegi ta’sirlewshilerdi qabil qiladi. O’tkiziwshi bo’lim 

qozg‘alislardi  orayliq  nerv  dizimine  o‘tkizedi.  Retseptorlar  tu’rli  boladi:  fotoretseptorlar, 

termoretseptorlar, mexanoretseptorlar. 

Analizatorlarg’a:  1.Teri  analizatorlari.  2.Iyis  biliw  analizatorlari.  3.  Esitiw 

analizatorlari  4.  Ko‘riw  analizatori.  5.  Da’m  biliw  analizatori  kiredi.  Har  bir  organ  belgili 

ta’sirdi qabil etedi.